در بازار جهانی پردازنده‌ها، تنها دو نام بیش از سایرین به چشم می‌خورند: ای‌ام‌دی (AMD) و اینتل (Intel). رقابت میان این دو شرکت، همواره یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه سخت‌افزار رایانه‌ای بوده است. انتخاب میان محصولات آن‌ها، به فاکتورهایی چون نوع کاربری (از جمله گیمینگ، تولید محتوا یا استفاده روزمره)، نیازهای فنی و همچنین سازگاری با مادربرد بستگی دارد. در سال ۲۰۲۴، با معرفی نسل جدید پردازنده‌های Ryzen 8000 از سوی ای‌ام‌دی و نسل پانزدهم از محصولات اینتل، مقایسه میان این دو برند وارد مرحله‌ای تازه شده است. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌ها و ویژگی‌های برجسته این دو برند می‌پردازیم و با ارائه جدول مقایسه سی پی یو amd با intel، دید واضح‌تری از عملکرد و ارزش خرید هر یک ارائه می‌دهیم.
آشنایی با مفاهیم کلیدی
پیش از آن‌که به مقایسه جزئیات CPUهای AMD و Intel بپردازیم، لازم است با چند اصطلاح مهم آشنا شویم که در ادامه مقاله بارها به آن‌ها اشاره خواهد شد. این تعاریف پایه‌ی درک تفاوت‌های معماری و عملکرد پردازنده‌ها را برای شما فراهم می‌کنند:
هسته (Core)
واحد پردازش اصلی CPU که کار محاسبات و اجرای فرآیندها را بر عهده دارد. در نسل‌های قدیمی یک CPU تنها یک هسته داشت، اما امروزه با وجود چند Core، می‌توان وظایف را به‌صورت همزمان و موازی اجرا کرد.
رشته (Thread)
ترد سی پی یو یا رشته سی پی یو یک واحد مجازی است که به پردازنده امکان می دهد چندین فرآیند را به صورت همزمان یا موازی اجرا کند. اگر شما چندین برنامه را در کامپیوتر خود باز کنید، هر برنامه به صورت یک فرآیند در حافظه قرار می گیرد. هر فرآیند ممکن است شامل چندین ترد باشد که هر کدام بخش خاصی از برنامه را اجرا می کنند.
هر Core می‌تواند به چند Thread تقسیم شود تا قادر باشد چند فرایند موازی را مستقل از هم مدیریت کند. برای مثال یک پردازنده Quad-Core با دو Thread برای هر Core می‌تواند همزمان ۸ فرایند را اجرا کند.
CPU کش (CPU cache)
سی پی کش حافظه‌ای کوچک و بسیار سریع است که در داخل یا نزدیکی پردازنده قرار دارد و داده‌ها و دستوراتی را که پردازنده به‌طور مکرر استفاده می‌کند، به‌طور موقت ذخیره می‌کند. این حافظه به کاهش زمان دسترسی به داده‌ها نسبت به حافظه‌ی اصلی (RAM) کمک می‌کند و در نتیجه باعث افزایش سرعت عملکرد سیستم می‌شود. کش معمولاً در سه سطح L1، L2 و L3 دسته‌بندی می‌شود که هرچه سطح بالاتر باشد، ظرفیت بیشتر و سرعت کمتری دارد.
حالا با توجه به تعاریف مطرح‌شده، قصد داریم عملکرد چند نمونه از پردازنده‌های AMD و Intel چطور در این زمینه را بررسی کنیم:
AMD Ryzen 9 7950X3D
این CPU دارای 16 Core و مجموعاً 32 ترد است و برای گیمرها و کاربرانی که علاوه بر بازی، نیاز به انجام کارهای سنگین تولید محتوا دارند، گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌آید.
Intel Core i9-14900K
اینتل در طراحی نسل چهاردهم خود از ترکیب دو نوع Core استفاده کرده:
- Performance Cores (هر کدام بدون پشتیبانی از Thread)
- Efficiency Cores (هر کدام با پشتیبانی از 2 Thread)
مدل i9-14900K شامل 8 Performance Core و 16 Efficiency Core است که در مجموع 32 Thread داشته و عملکرد بسیار قدرتمندی دارد.
بهترین CPUها برای اجرای بازی‌های سنگین
در بسیاری از سیستم‌های گیمینگ، حتی پس از ارتقای هارد HDD به SSD، هنوز مشکلاتی مانند داغ شدن پردازنده و کندی عملکرد در بازی های سنگین مشاهده می‌شود. در چنین شرایطی، ارتقای CPU به‌ویژه برای اجرای بازی‌ها با بالاترین کیفیت و بدون افت فریم اهمیت زیادی دارد. بازی‌های مدرن بخش قابل توجهی از بار پردازشی را روی CPU می‌گذارند و می‌توانند دمای آن را به سرعت بالا ببرند؛ بنابراین، اجرای یک CPU stress test زیر بار طولانی‌مدت بهترین راهکار برای سنجش توان سیستم در مواجهه با گیمینگ سنگین است.
در بازار پردازنده‌های گیمینگ، AMD Ryzen 9 7950X3D و Intel Core i9-14900KF در صدر جدول قرار دارند و قدرت‌نمایی می‌کنند. در سطح میانی، CPUهایی مانند Ryzen 7 9800X3D و Core i5-13600K گزینه‌های جذابی برای گیمرهای حرفه‌ای با بودجه متوسط هستند. برای کاربرانی که به‌دنبال تعادلی مناسب میان قیمت و عملکرد می‌گردند، Intel Core i5-13400F و AMD Ryzen 5-7500F پیشنهاد می‌شوند.
جدول مقایسه سی پی یو amd با intel برای گیمینگ
جدول زیر چهار نمونه از برترین پردازنده‌های گیمینگ بازار در سال‌های اخیر را از نظر مشخصات فنی مقایسه می‌کند. این مدل‌ها از برندهای AMD و Intel انتخاب شده‌اند و بسته به نیاز کاربران حرفه‌ای یا نیمه‌حرفه‌ای، هر یک می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
| Intel Core i9-14900K | AMD Ryzen 9 7950X3D | Intel Core i7-14700K | AMD Ryzen 7 9800X3D | |
| Cores / Threads | 24 / 32 | 16 / 32 | 20 / 28 | 8 / 16 |
| L1 Cache | 80 KB | 1 MB | 80 KB | 640 KB |
| L2 Cache | 2 MB | 16 MB | 2 MB | 8 MB |
| L3 Cache | 36 MB | 128 MB | 33 MB | 96 MB |
| سرعت اجرای پردازنده (Clock Rate) | 3.2 GHz | 4.2 GHz | 3.4 GHz | 4.7 GHz |
| Max / Turbo Clock Speed | 6 GHz | 5.7 GHz | 5.6 GHz | 5.2 GHz |
| Overclocking | Yes | No | Yes | Yes |
| تاریخ انتشار (Release Date) | Oct, 2023 | Feb, 2023 | Oct, 2023 | Nov, 2024 |
مدل‌های سری X3D از AMD به‌لطف حافظه کش سطح سوم بسیار بالا، عملکرد بهینه‌تری در برخی بازی‌های خاص دارند، در حالی‌که پردازنده‌های رده‌بالای اینتل از سرعت کلاک بالاتر و معماری هیبریدی بهره می‌برند.
CPUهای مناسب برای تولید محتوا و ویرایش چندرسانه‌ای
در حوزه تولید محتوای دیجیتال (مانند ویرایش ویدیو، تصاویر، یا پروژه‌های مرتبط با تولید محتوا)، انتخاب پردازنده‌ای که از توان پردازشی بالا و تعداد ترد های متعدد برخوردار باشد، نقش مهمی در کاهش زمان رندر، پردازش سریع فایل‌های گرافیکی و اجرای نرم‌افزارهای حرفه‌ای مانند Adobe Premiere و Photoshop ایفا می‌کند. در جدول زیر، برخی از مناسب‌ترین پردازنده‌ها برای این دسته از فعالیت‌ها با یکدیگر مقایسه شده‌اند.
جدول مقایسه سی پی یو amd با intel برای تولید محتوا و ویرایش حرفه‌ای
| Intel Core i7-13700K | AMD Ryzen 7 2700X | Intel Core i5-9400F | |
| Cores / Threads | 16 / 24 | 8 / 16 | 20 / 28 |
| L1 Cache | 80 KB | 96 KB | 64 KB |
| L2 Cache | 2 MB | 512 KB | 256 KB |
| L3 Cache | 30 MB | 16 MB | 9 MB |
| Clock Rate | 5.0 GHz | 3.7 GHz | 2.9 GHz |
| Max / Turbo Clock Speed | 5.4 GHz | 4.35 GHz | 4.1 GHz |
| Overclocking | Yes | Yes | No |
| Release Date | Sep, 2022 | Apr, 2018 | Jan, 2019 |
پردازنده‌های سری Core i9 و Ryzen 9 برای پروژه‌های پیچیده و چندرسانه‌ای بسیار سنگین مناسب هستند، در حالی‌که مدل‌هایی مانند Core i7-13700K یا Ryzen 7 7800X3D می‌توانند تعادلی منطقی میان هزینه و عملکرد ارائه دهند.
CPUهای مناسب برای مصارف عمومی و استفاده خانگی
گاهی اوقات، شما نیازی به کامپیوتر قدرتمند برای گیمینگ یا ویرایش ویدیو ندارید و تنها به یک سیستم سریع برای انجام کارهای روزمره، مرور وب یا خرید آنلاین نیاز دارید. در چنین شرایطی، لازم نیست جدیدترین یا گران‌ترین سی‌پی‌یوها را خریداری کنید، بلکه کافی است که سی‌پی‌یو شما به‌خوبی عملکرد خود را انجام دهد.
در رده بالای بازار برای مصارف خانگی، پردازنده‌های AMD Ryzen 7 7700X3D و Intel Core i5-13600K قرار دارند.
در رده میانه، پردازنده‌های AMD Ryzen 5800X و Intel Core i7-12700K انتخاب‌های خوبی هستند.
در بخش اقتصادی‌تر هم پردازنده‌های AMD Ryzen 5 5600 و Intel Core i3 13100F کافی هستند تا کارهای روزمره را انجام دهند.
جدول مقایسه سی پی یو amd با intel برای استفاده خانگی
| Intel Core i7-12700K | AMD Ryzen 7 5800X | Intel Core i5-13600K | Intel Core i3 13100F | AMD Ryzen 5 5600 | |
| Cores / Threads | 12 / 20 | 8 / 16 | 14 / 20 | 4 / 8 | 6 / 12 |
| L1 Cache | 80 KB | 64 KB | 80 KB | 80 KB | 284 KB |
| L2 Cache | 1.25 MB | 512 KB | 2 MB | 1.25 MB | 3 MB |
| L3 Cache | 25 MB | 32 MB | 24 MB | 12 MB | 32 MB |
| Clock Rate | 3.6 GHz | 3.6 GHz | 3.5 GHz | 3.4 GHz | 3.5 GHz |
| Max / Turbo Clock Speed | 5.0 GHz | 4.7 GHz | 5.1 GHz | 4.5 GHz | 4.4 GHz |
| Overclocking | Yes | Yes | Yes | No | Yes |
| Release Date | Nov, 2021 | Nov, 2020 | Sep, 2019 | Jan, 2023 | Apr, 2022 |
در مصارف خانگی، انتخاب پردازنده‌ای با مصرف بهینه، هزینه کمتر و کارایی کافی، منطقی‌تر از خرید مدل‌های پرقدرت و گران‌قیمت است. چنانچه قصد استفاده ترکیبی از مرور وب، آموزش آنلاین و اجرای نرم‌افزارهای سبک دارید، پردازنده‌های رده اقتصادی مانند Core i3-13100F یا Ryzen 5 5600 عملکرد کاملاً رضایت‌بخشی خواهند داشت.
CPUهای مناسب برای لپ‌تاپ‌ها
در انتخاب لپ‌تاپ، نوع پردازنده یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد کلی سیستم است. با توجه به اینکه اغلب پردازنده‌های لپ‌تاپ قابلیت ارتقا ندارند، انتخاب مناسب در زمان خرید اولیه اهمیت دوچندانی دارد. در بازار کنونی، رقابت میان AMD و Intel در این حوزه بسیار فشرده است و هر دو برند، پردازنده‌هایی با قدرت پردازشی بالا، مصرف انرژی بهینه و توان خنک‌کنندگی مطلوب ارائه می‌دهند.
در ادامه، به بررسی برخی از بهترین پردازنده‌های لپ‌تاپی در سه رده گیمینگ حرفه‌ای، مالتی‌تسکینگ پیشرفته و مصرف عمومی می‌پردازیم.
جدول مقایسه سی پی یو amd با intel برای لپ‌تاپ‌ها
| AMD Ryzen 9 7945HX3D | Intel Core i9-13900HX | Intel Core i7-11370H | AMD Ryzen 7 5825U | |
| Cores / Threads | 16 / 32 | 24 / 32 | 4 / 8 | 8 / 16 |
| L1 Cache | 1 MB | 80 KB | 80 KB | 64 KB |
| L2 Cache | 16 MB | 2 MB | 1.5 MB | 512 KB |
| L3 Cache | 128 MB | 36 MB | 12 MB | 16 MB |
| Clock Rate | 2.3 GHz | 2.2 GHz | 3.0 GHz | 2.0 GHz |
| Max / Turbo Clock Speed | 5.4 GHz | 5.4 GHz | 4.8 GHz | 4.5 GHz |
| Overclocking | Yes | Yes | No | No |
| Release Date | Jul, 2023 | Jan, 2023 | Jan, 2021 | Jan, 2022 |
اگر هدف اصلی اجرای بازی‌های سنگین یا رندر حرفه‌ای است، مدل‌هایی مانند Ryzen 9 7945HX3D و Core i9-13900HX انتخاب‌های ایده‌آلی محسوب می‌شوند. برای کاربری‌های ترکیبی (مانند مدیریت پروژه، ویرایش تصاویر و اجرای همزمان چند برنامه)، Ryzen 7 5825U و Core i7-11370H عملکرد مناسبی دارند.
مقایسه قیمت سی‌پی‌یوهای AMD و Intel
قیمت پردازنده‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب نهایی کاربران به‌شمار می‌آید. معمولاً پردازنده‌های AMD در سطوح مختلف، قیمت پایین‌تری نسبت به نمونه‌های مشابه Intel دارند؛ با این حال، تفاوت قیمت همیشه به معنای تفاوت عملکرد نیست.
اهمیت استفاده از پردازنده قدرتمند در سرور
در انتخاب پردازنده برای سرورها مانند سرور اختصاصی و سرور مجازی، عملکرد در شرایط کاری سنگین، مصرف انرژی و مدیریت بار پردازشی اهمیت بسیار بالایی دارد. پردازنده‌های اینتل و AMD هر کدام ویژگی‌هایی دارند که می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی کارایی و بهره‌وری سرورها داشته باشد.
نسل‌های جدید پردازنده‌های اینتل با معماری هیبریدی، ترکیبی از هسته‌های پرقدرت و هسته‌های کم‌مصرف ارائه می‌دهند که باعث مدیریت بهتر بار پردازشی و کاهش مصرف انرژی می‌شود. این ویژگی به‌ویژه در سرورهایی که بار کاری متغیر دارند، کمک می‌کند تا مصرف CPU بهینه شده و عملکرد پایدار باقی بماند.
در نهایت، انتخاب میان AMD و Intel برای سرورها به نوع بار کاری، نیازهای مصرف انرژی و بودجه بستگی دارد. اگر به دنبال مصرف بهینه‌تر انرژی و مدیریت بار متغیر هستید، پردازنده‌های جدید اینتل می‌توانند گزینه مناسبی باشند. اما اگر نیاز به پردازش‌های موازی گسترده دارید، AMD با تعداد هسته‌های بیشتر عملکرد بهتری ارائه می‌دهد.
مزایا و معایب سی‌پی‌یوهای AMD و Intel
در نهایت، برای اینکه راحت‌تر تصمیم بگیرید، بیایید نگاهی کلی به نقاط قوت و ضعف دو برند بزرگ سی‌پی‌یو یعنی AMD و Intel بیندازیم.
مزایای پردازنده‌های AMD:
- پردازنده‌های AMD معمولاً هسته‌های بیشتری نسبت به قیمتشان دارند که برای پردازش‌های چندوظیفه‌ای و بازی‌های سنگین بسیار مناسب است.
- حافظه کش بیشتر در بسیاری از مدل‌ها، که در پردازش‌های پیچیده مانند رندرینگ و بازی‌ها بسیار موثر است.
- گرافیک مجتمع (Onboard Graphics) در پردازنده‌های AMD معمولاً بهتر از Intel عمل می‌کند.
معایب پردازنده‌های AMD:
- عملکرد تک‌هسته‌ای پایین‌تر نسبت به Intel، که می‌تواند در برخی از نرم‌افزارهای تک‌هسته‌ای محدودیت ایجاد کند.
- گرمای بیشتر در بار پردازشی سنگین، که ممکن است نیاز به خنک‌کننده قوی‌تری داشته باشد.
- ممکن است سازگاری مادربرد با برخی مدل‌ها محدود باشد.
مزایای پردازنده‌های Intel:
- عملکرد تک‌هسته‌ای عالی که برای نرم‌افزارهایی که بیشتر به یک هسته وابسته هستند، مانند برخی بازی‌ها، بسیار مناسب است.
- بهره‌وری انرژی بیشتر، به‌ویژه در مدل‌های جدید دارد.
- پشتیبانی از فناوری‌های پیشرفته مانند PCIe 5.0 و Thunderbolt که می‌تواند در ارتقاء سیستم‌های قدرتمند مفید باشد.
معایب پردازنده‌های Intel:
- قیمت بالاتر در مقایسه با AMD برای پردازنده‌هایی با عملکرد مشابه دارد.
- در برخی موارد، عملکرد کمتر در پردازش‌های چند هسته‌ای نسبت به AMD دارد.
جمع بندی
در نهایت نمی‌توان گفت که کدام برند «بهتر» است؛ همه چیز بستگی به نوع استفاده شما دارد. اگر بیشتر اهل بازی هستید، یا روی نرم‌افزارهایی مثل Adobe Premiere، After Effects یا نرم‌افزارهای معماری و مهندسی کار می‌کنید، انتخاب شما ممکن است با کسی که فقط وب‌گردی و کارهای اداری سبک انجام می‌دهد، متفاوت باشد.
فراموش نکنید پیش از انتخاب نهایی حتما بررسی کنید که نوع رم شما با سی‌پی‌یو سازگار است و مادربردتان از سوکت و چیپ‌ست مورد نظر پشتیبانی می‌کند. یک جستجوی ساده می‌تواند جلوی کلی دردسر و هزینه اضافی را بگیرد و توجه داشته باشید، همیشه خرید قوی‌ترین مدل بازار به معنای انتخاب درست نیست، اگر توان پردازشی اضافه، استفاده نشود، عملاً پولتان را هدر داده‌اید.
