فرق بروکر با صرافی در حوزه ارزهای دیجیتال و فارکس

جهان مالی امروز، پر از فرصت‌هایی است که هر سرمایه‌گذار یا معامله‌گری را جلب می‌کند، اما انتخاب مسیر درست در این دنیای پیچیده، نیازمند آگاهی است. فرق بروکر با صرافی، پرسشی است که ذهن بسیاری از تازه‌واردان به بازارهای فارکس و ارزهای دیجیتال را به خود مشغول می‌کند. آیا باید دارایی‌های خود را در یک صرافی خرید و فروش کنیم یا به یک بروکر اعتماد کنیم؟ در این مقاله، با نگاهی دقیق به فرق بروکر با صرافی، شما را برای بهترین انتخاب و یک ترید بی‌دردسر راهنمایی می‌کنیم. 

بروکر چیست؟

بروکر (Broker) به‌عنوان واسطه‌ای بین معامله‌گر و بازارهای مالی عمل می‌کند. به عبارت دیگر، بروکر یا کارگزاری، شخص یا شرکتی است که نقش رابط بین شما و بازارهایی مانند فارکس، بورس یا حتی ارزهای دیجیتال را ایفا می‌کند. وقتی شما به‌عنوان یک تریدر، یک بروکر فارکس را انتخاب می‌کنید، در واقع به او اجازه می‌دهید تا دستورات خرید و فروش شما، مانند معاملات جفت‌ارزها، سهام یا سایر ابزارهای مالی را در بازار اجرا کند.

بطور مثال فرض کنید قیمت بیت‌کوین ۶۰,۰۰۰ دلار است و شما پیش‌بینی می‌کنید که تا فردا به ۶۲,۰۰۰ دلار افزایش می‌یابد. در یک بروکر فارکس مانند آلپاری، می‌توانید بدون خرید واقعی بیت‌کوین، یک قرارداد CFD (قرارداد برای تفاوت قیمت) باز کنید و از افزایش قیمت سود کسب کنید. در صورت تحقق پیش‌بینی، تفاوت قیمت (۲۰۰۰ دلار) به‌عنوان سود به شما تعلق می‌گیرد، بدون اینکه مالک بیت‌کوین باشید.

انواع بروکرها در فارکس

در بازار فارکس، بروکرها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام روش خاصی برای اجرای معاملات دارند. در ادامه با رایج‌ترین انواع آن‌ها آشنا می‌شویم:

بروکرهای ECN (شبکه ارتباطات الکترونیکی)

این نوع بروکر سفارش‌های شما را مستقیم به بازار جهانی یا بانک‌ها و نهادهای مالی بزرگ ارسال می‌کند. قیمت‌ها از منابع مختلف گرفته می‌شود و معاملات بدون واسطه انجام می‌شوند، به همین دلیل شفافیت و سرعت بالایی دارند.

بروکرهای STP (پردازش مستقیم)

بروکر STP هم مثل ECN واسطه‌ای میان شما و تأمین‌کنندگان قیمت است. اما به‌جای ارسال سفارش به یک بازار باز، آن را بین چند ارائه‌دهنده نقدینگی (مثل بانک‌ها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری) هدایت می‌کند. این نوع بروکر قیمت مناسب را از بین گزینه‌ها انتخاب کرده و سفارش را ثبت می‌کند.

بروکرهای Market Maker (بازارساز)

در این مدل، خود بروکر طرف مقابل معامله شماست. یعنی اگر شما خرید می‌کنید، بروکر فروشنده است و بالعکس. این بروکرها قیمت‌ها را خودشان تعیین می‌کنند و ممکن است در برخی موارد خلاف جهت معامله مشتری حرکت کنند.

بروکرهای NDD (بدون میز معاملاتی)

بروکرهای NDD سفارش‌ها را بدون دخالت انسانی اجرا می‌کنند. این بروکرها معمولاً از مدل‌های ECN یا STP استفاده می‌کنند تا سفارش‌ها را سریع و شفاف به بازار منتقل کنند.

هرکدام از این بروکرها مزایا و محدودیت‌های خودشان را دارند. برای انتخاب بروکر مناسب، باید به سبک معامله‌گری، نیاز به سرعت اجرا، شفافیت قیمت و میزان سرمایه‌تان توجه کنید. هم‌چنین برای اتصال به بروکرهای فارکس، با توجه به محدودیت‌های ایران، به یک سرور مجازی فارکس با IP ثابت و از یکی از لوکیشن‌های مجاز به فعالیت در فارکس نیاز خواهید داشت. 

صرافی چیست؟

صرافی بستری است که امکان خرید و فروش ارزهای مختلف، اعم از ارزهای فیات (مانند دلار، یورو) یا ارزهای دیجیتال (مانند بیت‌کوین، اتریوم) را فراهم می‌کند. به بیان ساده، صرافی مانند یک پل عمل می‌کند که کاربران می‌توانند از طریق آن یک نوع ارز را به ارز دیگر تبدیل کنند. صرافی‌ها چه به‌صورت فیزیکی (مانند صرافی‌های خیابانی یا فرودگاهی) و چه به‌صورت آنلاین (مانند پلتفرم‌های دیجیتال)، با دریافت کارمزد یا کسب سود از تفاوت قیمت خرید و فروش (Spread) درآمدزایی می‌کنند. 

هم‌چنین برای ترید در ایران و اتصال به تمامی بروکرها و صرافی‌های خارجی برای ترید ارز دیجیتال یا فارکس نیاز است تا در سطح اینترنت بعنوان شهروند یکی از لوکیشن‌های مجاز به استفاده از پلتفرم‌های ترید با IP ثابت همان لوکیشن شناسایی شوید و بهترین راه  برای یک ترید بی دردسر بدون نگرانی از مسدود شدن حساب صرافی، استفاده از یک سرور مجازی ترید مانند سرور مجازی ترکیه یا امارات است.

انواع صرافی‌های ارز دیجیتال

صرافی‌های ارز دیجیتال از نظر نحوه عملکرد و سطح کنترل کاربران بر دارایی‌ها، به چند دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه با رایج‌ترین نوع‌های آن آشنا شوید:

صرافی‌های متمرکز (Centralized یا CEX)

در این مدل، یک شرکت یا سازمان خاص مدیریت صرافی را بر عهده دارد. کاربران برای معامله، باید دارایی‌های خود را به کیف‌پول داخلی صرافی منتقل کنند. امکاناتی مثل رابط کاربری ساده، سرعت بالا و پشتیبانی مناسب، از مزایای این صرافی‌هاست. اما چون کلید خصوصی در اختیار کاربران نیست، ریسک‌هایی مثل هک شدن یا مسدودی حساب هم وجود دارد.

صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchange یا DEX)

 در صرافی‌های غیرمتمرکز، معاملات به‌صورت مستقیم بین کاربران انجام می‌شود و نیازی به واسطه یا نهاد مرکزی نیست. این صرافی‌ها امنیت بیشتری از نظر کنترل دارایی دارند چون کلید خصوصی در اختیار خود کاربران باقی می‌ماند. اما معمولاً کار با آن‌ها پیچیده‌تر است و تنوع رمز‌ارزها یا سرعت معاملات ممکن است پایین‌تر باشد.

صرافی‌های هیبرید (Hybrid )

این نوع، ترکیبی از ویژگی‌های صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز را دارد. سعی می‌کند هم امنیت و کنترل DEX را ارائه دهد و هم سرعت و امکانات CEX را حفظ کند. البته هنوز تعداد زیادی از این نوع صرافی‌ها در مرحله توسعه هستند و به‌صورت گسترده استفاده نمی‌شوند.

صرافی‌های همتا‌به‌همتا (P2P ) 

در این مدل، خریدار و فروشنده به‌صورت مستقیم با هم ارتباط دارند و صرافی فقط نقش واسطه برای تضمین امنیت و اعتماد بین دو طرف را دارد. کاربران قیمت و شرایط معامله را خودشان تعیین می‌کنند. این نوع صرافی برای کسانی مناسب است که می‌خواهند بدون واسطه و به‌صورت مستقیم خرید و فروش انجام دهند.

در نهایت، بهترین صرافی ارز دیجیتال برای شما، بستگی مستقیم به اهداف، سطح تجربه و نوع فعالیت مالی‌تان دارد. اگر اولویت شما راحتی و پشتیبانی است، صرافی‌های متمرکز گزینه خوبی هستند. اگر امنیت و کنترل دارایی برایتان مهم‌تر است، صرافی‌های غیر‌متمرکز را انتخاب کنید.

تفاوت‌های کلی بروکر و صرافی چیست؟

بروکر (کارگزار) و صرافی (Exchange) دو نهاد متفاوت در بازارهای مالی هستند. صرافی‌ها بستری هستند که خریداران و فروشندگان را مستقیماً به هم پیوند می‌دهند؛ آن‌ها بازارهایی با دفتر سفارش (order book) هستند و قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شوند، بدون اینکه خود صرافی درگیر مالکیت دارایی‌ها شود. اجرا در صرافی تنها هنگامی امکان‌پذیر است که طرف مقابل معامله وجود داشته باشد و کارمزد بر اساس حجم معاملات دریافت می‌شود .

در مقابل، بروکر همیشه طرف دیگر معامله مشتری است؛ یعنی اگر شما بخرید، بروکر می‌فروشد، و اگر بفروشید، خودش خریدار می‌شود. بروکرها قیمت را تعیین می‌کنند و معمولاً اسپرد یا هزینه مستقیم دریافت می‌کنند؛ بدین ترتیب معامله بدون نیاز به وجود یک معامله‌گر دیگر قابل انجام است .

همچنین، بروکرها خدماتی فراتر از اجرای معاملات ارائه می‌دهند؛ نظیر مشاوره مالی، تحلیل بازار، و مدیریت پورتفو که در انواع full-service یا discount مختلف است . صرافی‌ها، اما، بیشتر برای معامله‌گران کوتاه‌مدت یا فنی مناسب‌اند، چون امکان بهره‌برداری از نوسانات قیمتی، نقدینگی بالا و کارمزد کمتر (به‌ویژه در معاملات با حجم زیاد) را فراهم می‌آورند .

از نظر ریسک، بروکرها ممکن است خطر Counterparty Risk را به همراه داشته باشند؛ زیرا نقدینگی و اجرای معامله تا حد زیادی به توانایی و تعهد خود بروکر وابسته‌اند. اما در صرافی‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که از سیستم کلیرینگ و دفتر سفارش شفاف استفاده می‌کنند، این ریسک تا حد زیادی کاهش می‌یابد .

به طور خلاصه می‌توان تفاوت‌های اصلی صرافی و بروکر را اینگونه خلاصه کرد:

• صرافی: بازار باز، قیمت‌گذاری توسط معامله‌گران، نقدینگی بسته به عرضه و تقاضا، کارمزد کمتر، مناسب معامله‌گران فعال و کوتاه‌مدت.

• بروکر: واسطه مستقیم، قیمت‌گذاری و اسپرد توسط بروکر، خدمات مشاوره‌ای، مناسب سرمایه‌گذاران بلندمدت یا کسانی که به راهنمایی نیاز دارند، با احتمال کمیسیون یا اسپرد بالاتر و ریسک بروکری.

مقایسه بروکر و صرافی در بازار فارکس

در بازار فارکس، تفاوت بین بروکر (Broker) و صرافی‌ها / بازارهای متمرکز (Exchange) و همچنین نقش دیلر / مارکت‌میکر (Forex Dealer) اهمیت ویژه‌ای دارد:

ساختار بازار فارکس

بازار فارکس غیرمتمرکز (OTC) است و هیچ صرافی مرکزی مشابه بورس کالا یا سهام ندارد؛ معاملات از طریق شبکه‌ای از بانک‌ها، بروکرها و دیلرها انجام می‌شود.

در معاملات آتی ارزی (Currency Futures)، مانند قراردادهای آتی CME، بازار متمرکز و تحت نظارت است، با نقدینگی بالا و تسویه شفاف.

نقش بروکر (Forex Broker)

بروکرهای فارکس واسطه‌هایی هستند که اجرای سفارش‌ها را انجام می‌دهند و دسترسی به نقدینگی بین‌بانی را فراهم می‌کنند. آن‌ها از طریق اسپرد (تفاوت بین قیمت خرید و فروش) و/یا کمیسیون درآمد کسب می‌کنند. انواع بروکرها شامل:

• مارکت‌میکر (Dealing Desk): خود طرف مقابل معامله است و قیمت‌گذاری را کنترل می‌کند. اغلب اسپرد ثابت دارند و تضمین اجرای سفارش می‌دهند، اما می‌توانند ریسک تضاد منافع ایجاد کنند.

• ECN یا NDD (بدون میز معامله): سفارش‌ها مستقیما به بازار متصل می‌شوند، اسپرد متغیر ولی کوچک‌تر و کمیسیون مشخص دارند؛ شفافیت بیشتر و تضاد منافع کمتر برای تریدر فراهم می‌کنند.

چون بازار ارز واقعی صرافی متمرکز ندارد، اشاره به صرافی‌های متمرکز بیشتر درباره معاملات آتی ارزی (Currency Futures) است که معاملات در بورس‌هایی مثل CME انجام می‌شود و تسویه مرکزی دارد. بنابراین مناسب کسانی است که شفافیت بالا، تسویه قوی و قوانین نظارتی را می‌خواهند.

مقایسه بروکر و صرافی در بازار ارزهای دیجیتال

در بازار ارزهای دیجیتال، تفاوت صرافی و بروکر بیشتر به نوع استراتژی معاملاتی و نیازهای کاربر بستگی دارد. صرافی‌ها، تنوع گسترده‌ای از رمز‌ارزها را ارائه می‌دهند و برای سرمایه‌گذاری بلندمدت یا خرید و فروش مستقیم مناسب هستند. بروکرها در این بازار امکان معامله روی ‌CFDهای رمز‌ارزی را فراهم می‌کنند که برای معاملات کوتاه‌مدت و استفاده از لوریج مناسب است.

ویژگی‌های صرافی‌ها در معاملات ارزهای دیجیتال

تنوع رمزارزها:  بیشتر صرافی‌های معتبر صدها جفت‌ارز مختلف را ارائه می‌دهند. این تنوع برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های متنوع هستند، یک مزیت مهم است.

کیف پول داخلی:  در صرافی‌ها معمولاً یک کیف پول دیجیتال داخلی وجود دارد. کاربران می‌توانند رمز‌ارزهای خود را مستقیماً در حساب صرافی نگهداری کنند.

معاملات مستقیم:  در صرافی‌ها، شما مالک واقعی ارز دیجیتال خریداری‌شده هستید. امکان برداشت و انتقال به کیف پول شخصی وجود دارد.

ویژگی‌های بروکرها در معاملات ارزهای دیجیتال

لوریج:  بروکرها امکان استفاده از اهرم را فراهم می‌کنند، یعنی می‌توانید با چند برابر موجودی‌تان معامله کنید. این ابزار مناسب معامله‌گران با تجربه است.

ابزارهای پیشرفته:  پلتفرم‌های معاملاتی بروکرها معمولاً شامل نمودارهای حرفه‌ای، اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال پیشرفته هستند.

سرعت بالا در اجرا:  بروکرها به بازارهای جهانی متصل هستند و سفارش‌ها را با سرعت بسیار بالا اجرا می‌کنند. این موضوع برای معاملات لحظه‌ای و نوسانی اهمیت زیادی دارد.

استفاده از سرور مجازی امارات برای دسترسی به صرافی‌ها یا بروکرها می‌تواند به بهبود سرعت و امنیت معاملات کمک کند، به‌ویژه برای کاربران ایرانی که با محدودیت فعالیت با IP ایران مواجه هستند. با متصل شدن با سرور امارات به صرافی‌ها و بروکرهای ارز دیجیتال و فارکس، دیگر نیازی نیست نگران مسدود شدن حساب‌های خود در این پلتفرم‌ها باشید. 

کدام یک بهتر است؛ بروکر یا صرافی؟ 

انتخاب بین بروکر و صرافی به استراتژی معاملاتی، سطح تجربه و نیازهای شما بستگی دارد:

• استراتژی کوتاه‌مدت: اگر به معاملات سریع و استفاده از لوریج علاقه‌مند هستید، بروکرها مناسب‌تر هستند.
• استراتژی بلندمدت: برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و نگهداری دارایی‌ها، صرافی‌ها گزینه بهتری هستند.
• تجربه و دانش فنی: معامله‌گران حرفه‌ای که به تحلیل‌های پیشرفته نیاز دارند، معمولاً بروکرها را ترجیح می‌دهند، در حالی که کاربران مبتدی ممکن است صرافی‌ها را به دلیل سادگی ترجیح دهند.
• نیاز به ابزارهای پیشرفته: بروکرها ابزارهای پیچیده‌تری ارائه می‌دهند، در حالی که صرافی‌ها برای معاملات ساده‌تر مناسب هستند.

نکات امنیتی در انتخاب بروکر یا صرافی

در بررسی فرق بروکر با صرافی، یکی از مهم‌ترین جنبه‌هایی که باید مورد توجه قرار گیرد، امنیت پلتفرم انتخابی است. در ادامه، به برخی از نکات کلیدی در انتخاب بروکر یا صرافی امن اشاره می‌کنیم:

• مجوزها و نظارت‌های قانونی: اطمینان حاصل کنید که بروکر یا صرافی مورد نظر تحت نظارت نهادهای مالی معتبر فعالیت می‌کند. بروکرهای معتبر معمولاً توسط سازمان‌هایی مانند FCA (بریتانیا)، ASIC (استرالیا) یا CySEC (قبرس) رگوله می‌شوند. در مورد صرافی‌ها، بررسی کنید که آیا در کشورهایی با قوانین سخت‌گیرانه مانند ایالات‌متحده یا اتحادیه اروپا ثبت شده‌اند یا خیر.
• امنیت فنی پلتفرم: پلتفرم‌های امن از پروتکل‌های رمزنگاری پیشرفته مانند SSL/TLS استفاده می‌کنند. همچنین، صرافی‌های معتبر معمولاً امکاناتی نظیر احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) و ذخیره‌سازی آفلاین (Cold Storage) برای دارایی‌های دیجیتال ارائه می‌دهند. در مورد بروکرها، بررسی کنید که آیا حساب‌های کاربران به‌صورت جداگانه (Segregated Accounts) نگهداری می‌شود تا در صورت ورشکستگی بروکر، دارایی شما محفوظ بماند.
• سابقه و شهرت: پیش از انتخاب، نظرات کاربران و سابقه فعالیت بروکر یا صرافی را بررسی کنید. پلتفرم‌هایی با سابقه طولانی‌تر و بازخوردهای مثبت معمولاً قابل اعتمادتر هستند. 
• شفافیت در هزینه‌ها و سیاست‌ها: بروکرها و صرافی‌های معتبر، اطلاعات مربوط به کارمزدها، سیاست‌های برداشت و شرایط خدمات را به‌صورت شفاف ارائه می‌دهند. از پلتفرم‌هایی که اطلاعات مبهم یا پنهان دارند، اجتناب کنید.
• پشتیبانی مشتری: وجود تیم پشتیبانی حرفه‌ای و پاسخگو، به‌ویژه در شرایط بحرانی، از ویژگی‌های یک پلتفرم قابل اعتماد است. بررسی کنید که آیا پشتیبانی به زبان شما ارائه می‌شود و از طریق کانال‌های متنوعی مانند چت آنلاین، ایمیل یا تلفن در دسترس است یا خیر.

با رعایت این نکات، می‌توانید با اطمینان بیشتری بین بروکر یا صرافی مناسب تمایز قائل شوید و پلتفرمی امن برای معاملات خود انتخاب کنید. توجه به فرق بروکر با صرافی نه‌تنها به نوع خدمات، بلکه به سطح امنیت ارائه‌شده توسط هر یک نیز بستگی دارد.

جمع‌بندی

فرق بروکر با صرافی در بازارهای مالی، از جمله فارکس و ارزهای دیجیتال، برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران اهمیت بسزایی دارد. بروکرها به‌عنوان واسطه‌ای برای اجرای معاملات، امکان معامله روی تغییرات قیمت دارایی‌ها بدون مالکیت واقعی را فراهم می‌کنند. در مقابل، صرافی‌ها بستری برای خرید و فروش مستقیم ارزهای دیجیتال یا فیات با مالکیت واقعی ارائه می‌دهند. بروکرها با ابزارهای پیشرفته و اهرم مالی برای معاملات کوتاه‌مدت مناسب‌اند، در حالی که صرافی‌ها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت ایده‌آل هستند. انتخاب بین این دو به استراتژی، سطح تجربه و اهداف مالی شما بستگی دارد.. درک دقیق فرق بروکر با صرافی، گامی مهم برای موفقیت در معاملات مالی است.