استاپ لاس یا چیزی که به فارسی “توقف حد ضرر” نامیده می‌شود، یک مفهوم مهم و حیاتی در دنیای تجارت است. در زمان تصمیم‌گیری برای خرید سهام، موارد بسیار زیادی وجود دارد که باید آن‌ها را تشخیص داده و از برخی از آن‌ها صرف‌نظر کنید. دستور حد ضرر در چنین مواقعی، می‌تواند از ضررهای سنگین جلوگیری کرده و باعث حفظ سرمایه شما شود.
زمانی که از دستور استاپ لاس به درستی استفاده کنید، می‌توانید معاملات‌تان را با بیشترین میزان سود و کمترین میزان ضرر انجام دهید. در این صفحه، قصد داریم به طور مفصل دربارهی این مفهوم و همچنین مزایا و معایب استفاده از آن صحبت کنیم.
استاپ لاس چیست؟
تریدرها و معامله‌گران برای انجام معاملاتشان به ابزارهای مختلفی نیاز دارند. آن‌ها باید بازار را به صورت لحظه‌ای رصد کرده و موقعیت‌ها را به درستی تشخیص دهند. یکی از راهکارهای عالی برای رصد لحظه‌ای بازار و انجام معاملات در سریع‌ترین زمان ممکن، خرید سرور مجازی یک کشور خارجی مانند سرور مجازی هلند است.
اکثر تصمیماتی که تریدرها دریافت می‌کنند براساس احساسات لحظه‌ای و اطلاعاتی است که از منابع مختلف به آن‌ها می‌رسند. بنا به هر دلیلی، ممکن است احساسات فرد درست نباشند و یا اطلاعات از منابع نامعتبر و غلط رسیده باشند. در بازار سهام، همیشه نمی‌توان تصمیم درستی اتخاذ کرد؛ اما برخی از تصمیمات اشتباه می‌توانند به نابودی مالی و ضررهای هنگفت ختم شوند. برای جلوگیری از زیاد شدن میزان ضرر، می‌توان از دستور استاپ لاس استفاده کرد.
این دستور، به شرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که تا احساساتشان را مدیریت کرده و ضررهای ناشی از تصمیم گیری‌های احساسی و لحظه‌ای خود را به حداقل برسانند. طبق این دستور، یک نقطه خروج یا همان حد ضرر مشخص می‌شود که به سرمایه‌گذار کمک می‌کند بر اساس برنامه سرمایه گذاری خود، تصمیمات منطقی بگیرند.
اما دستور استاپ لاس چیست و چگونه شما را از متحمل شدن ضرر بیشتر نجات می‌دهد؟ بیایید با یک مثال این دستور را تعریف کنیم.
دستور توقف ضرر، یک سفارش است که توسط کارگزار برای خرید یا فروش یک سهام خاص، پس از رسیدن به یک قیمت مشخص انجام می‌شود. از این دستور، برای محدودکردن ضرر و قرارگرفتن در یک موقعیت امن استفاده می‌شود. به عنوان مثال، اگر دستور استاپ لاس را 10% کمتر از قیمت یک سهام خریداری شده گذاشته‌اید، ضرر شما حداکثر به 10% قیمت خرید سهام محدود می‌شود.
فرض کنید هر سهم یک شرکت را به مبلغ 20 هزار تومان خریداری کرده‌اید و بلافاصله پس از خرید سهام، یک دستور استاپ لاس به قیمت 18 هزار تومان را وارد می‌کنید. در صورتی که ارزش سهام این شرکت سقوط کند و ارزش هر سهم به 18 هزار تومان برسد، بلافاصله سهام شما به طور خودکار به قیمت روز بازار فروخته می‌شود.
معمولا سرمایه‌گذاران و تریدرها بر اساس عملکرد بازار قبلی سهم، اقدام به خرید و سرمایه‌گذاری بر روی یک موقعیت کوتاه می‌کنند. برای اینکه در این بازار درصد موفقیتتان افزایش یابد، اول از همه باید بدانید که سرمایه‌گذاری و ترید چیست و چگونه باید یک موقعیت خوب را شناسایی کنید. در قدم بعدی، باید میزان ضرر خود را پیشبینی کرده و برای داشتن نظم و پایداری و رسیدن به اهدافتان، محدودیت‌ها را مشخص کنید.
استاپ لاس چگونه کار می‌کند؟
اگر با مخازن آب آشنایی داشته باشید، حتما از نقش شیر توپی شناور در آن باخبر هستید. کار این شیر توپی این است که زمانی که آب درون مخزن به سطح معینی رسید، جریان آب را متوقف می‌کند تا از سرریزشدن و یا بیش از حد پرشدن مخزن جلوگیری کند. استاپ لاس عملکردی مشابه با این شیر توپی دارد.
اغلب تریدرها تصور می‌کنند که با داشتن سرور مجازی ترید و آشنایی با اصول اولیه معامله، می‌توانند در مدت زمان کوتاه به سود زیادی برسند. اما حقیقت این است که در اکثر مواقع، ممکن است طمع به دست آوردن پول زیاد، شما را فریب دهد و نتوانید ضررها را کنترل کنید. با دستور توقف ضرر، زمانی که قیمت سهام به یک سطح معینی کاهش پیدا کرد، آن سهام به طور خودکار به فروش می‌رسد تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.
در زمان ایجاد دستور استاپ لاس، قیمت مشخصی که به آن “قیمت توقف” یا “Stop Price” می‌گویند، تنظیم می‌شود. اگر قیمت سهام به قیمت توقف برسد، دستور استاپ لاس به دستور بازار می‌رسد. در این زمان، سهام موردنظر با بهترین قیمت موجود فروخته می‌شود که به دلیل وجود نوسانات زیاد در بازار، ممکن است این قیمت با قیمت توقف تعیینشده فرق داشته باشد.
بدین صورت، در صورت وجود روند نزولی در قیمت سهام، ضررها محدود می‌شوند.
مزایای استاپ لاس
معامله‌گران و تریدرها در زمان سرمایه‌گذاری در بازار بورس، باید فاکتورهای زیادی را در نظر بگیرند. خرید سرور مجازی برای انجام ترید و معاملات، به شما کمک می‌کند تا نوسانات بازار را با سرعت و دقت بیشتری رصد کرده و اطلاعات دقیق‌تری داشته باشید.
یکی از ابزارهایی که به شما کمک می‌کند تا میزان ضررها را به حداقل برسانید، توقف ضرر است که با مشخص کردن حد ضرر انجام می‌شود. برخی از مهم‌ترین مزایای دستور استاپ لاس عبارت‌اند از:
به حداقل رساندن میزان ضرر کلی
همانطور که می‌دانید، زمانی که سرمایه هنگفتی را در بازار معاملات از دست می‌دهید، جبران آن ممکن‌است زمان و انرژی زیادی طلب کند. در نتیجه، برای جلوگیری از چنین مشکلی، بهتراست از بهترین ابزارهای موجود استفاده کنید. با استفاده از این دستور، تریدرها و معامله‌گران می‌توانند ضررها را کنترل کرده و از سرمایه‌شان محافظت کنند و مطمئن شوند که میزان ضررشان از یک حد معین بیشتر نمی‌شود.
مدیریت حرفه‌ای ریسک
همه‌ی افراد به دنبال سود سرمایه‌ی بیشتر و کمترکردن میزان ضررشان هستند. دستور استاپ لاس هیچ مانعی برای افزایش سود سرمایه شما ندارد و فقط بر روی جلوگیری از بیشترشدن میزان ضرر تمرکز می‌کند. بدین‌صورت، می‌توانید با مدیریت ریسک و بهبود عملکرد معاملات‌تان، با احتمال بیشتری به اهداف سرمایه‌گذاری‌تان دست پیدا کنید.
کمک به کنترل احساسات
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران دچار ضررهای هنگفت شوند، تصمیم‌هایی است که از روی احساسات و هیجانات لحظه‌ای گرفته می‌شوند. در بسیاری از مواقع، سرمایه‌گذاران و تریدرها با مشاهده سیر نزولی ارزش سهامشان دچار شوک می‌شوند و یاامیدوارند که با گذشت زمان، ارزش سهامشان دوباره افزایش پیدا کند.
با استفاده از دستور استاپ لاس، صرف‌نظر از احساس یا پیش‌بینی‌هایی که ممکن‌است هیچ‌وقت به وقوع نپیوندند، احساسات را از فرآیند تصمیم‌گیری جدا کرده و زمانی که معاملات به سطح مشخص رسیدند، بسته می‌شوند. درست است که ممکن‌است ارزش سهام دوباره افزایش پیدا کند، اما این اما و اگرها می‌توانند ضررهای سنگینی را به‌همراه داشته باشند.
معایب استاپ لاس
استاپ لاس مانند تمام چیزهایی که در جهان وجود دارند، با اینکه ابزار ارزشمندی است و می‌تواند به شما در مدیریت ریسک و محدود کردن ضرر کمک کند، اما دارای معایب خاص خودش است. درنتیجه، قبل از استفاده از آن، باید کاملاً از معایبش آگاه باشید. برخی از مهم‌ترین معایب استاپ لاس عبارت‌اند از:
لغزش
از آنجایی که بازار سهام بسیار بی‌ثبات است و در هر ثانیه ممکن است تغییرات زیادی داشته باشد، گاهی اوقات، قیمت اوراق بهادار به سرعت از سطح توقف ضرر عبور کرده و دوباره افزایش پیدا می‌کند. از طرفی، ممکن است به دلیل کاهش بیش‌ازحد ارزش سهام، معامله با قیمتی بسیار کمتر از قیمت مشخص شده در استاپ لاس انجام شود و افراد دچار ضرر و زیان بیشتری شوند.
شکاف‌های بازار
در برخی از مواقع، دستور استاپ لاس به دلیل برخی از شکاف‌های خاصی که بازار وجود دارد، منجر به شکست می‌شود. به عنوان مثال، در بازارهایی که دارای نقدینگی پایین هستند، اجرای دوباره‌ی دستور توقف ضرر بسیار دشوار است و می‌تواند منجر به ضرر شود.
انواع استاپ لاس
حال که با مفهوم استاپ لاس و مزایا و معایب آن آشنا شدیم، نوبت آن می‌رسد که انواع آن را بررسی کنیم. به طور کلی، دو نوع دستور توقف ضرر وجود دارد که عبارتند از:
دستور استاپ لاس ثابت
همانطور که از نام آن پیداست، این دستور به نحوی تنظیم می‌شود که قیمت توقف در یک سطح ثابت و معمولاً درصد کمتری از قیمت بازار سهام موردنظر تعیین می‌شود. زمانی که قیمت سهام به قیمت توقف کاهش پیدا کرد، عملیات فروش سهام به طور خودکار اجرا می‌شود تا ضرر احتمالی در حداقل میزان ممکن قرار داشته باشد.
از مزایای این نوع دستور این است که می‌توانیم صرف‌نظر از نوسانات بازار، میزان ضرر ثابتی داشته باشیم. اغلب سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که از استاپ لاس ثابت استفاده کنند.
دستور استاپ لاس دنباله‌دار
این دستور با دستور استاپ لاس ثابت کمی فرق دارد. در دستور استاپ لاس دنباله‌دار، سرمایه‌گذاران می‌توانند در طول دوره‌ی سرمایه‌گذاری‌شان، سطح توقف ضرر را تنظیم کنند تا با تغییر قیمت سهام مطابقت داشته باشد.
به بیان ساده‌تر، شما می‌توانید رشد سهم خود را دنبال کرده و و بر اساس آن، استاپ لاس را در طول زمان بارها و بارها تنظیم کنید. درصورتی‌که قیمت سهام در جهت مورد قبولی حرکت می‌کند، سطح استاپ لاس نیز در همان جهت مرتباً تغییر می‌کند. بدین صورت، سود شما در یک سیر صعودی قفل می‌شود و در عین حال، ضررهای احتمالی در بازار کمتر و کمتر می‌شود.
نحوه تعیین سطوح مختلف استاپ لاس
قبل از اینکه برای تنظیم استاپ لاس اقدام کنید، قوانینی وجود دارد که باید آن‌ها در نظر بگیرید.
نوسان
شما باید توقف ضرر را بر اساس نوسانات اوراق بهادار موردنظرتان تنظیم کنید. هر چه ارزش سهام ناپایدار‌تر باشد و نوسان بیشتری داشته باشد، تنظیم توقف ضرر با دقت بیشتری انجام می‌شود.
نقدینگی سهام
برخی از سهام‌ها هستند که متقاضی زیادی برایشان وجود ندارد و حتی اگر استاپ لاس را تنظیم کنید و ارزش سهام به حد ضرر برسد، ممکن است خریداری برای آن وجود نداشته باشد. باید به چنین سهام‌هایی که عملاً غیر نقد شونده هستند و ریسک‌های خاص خودشان را دارند دقت کنید و از یک استراتژی استاپ لاس خوب استفاده کنید.
اندازه موقعیت
در صورتی که سهام زیادی را خریداری کرده‌اید، ممکن است اجرای استاپ لاس برای اوراق بهادار غیر نقد شونده دشوار باشد. در نتیجه، بهتراست زمانی که به اندازه موقعیت و ارزش خالص خود نگاه می‌کنید، فقط موقعیت‌هایی را انتخاب کنید که از نظرتان سوددهی بیشتری دارند.
پیداکردن سطح استاپ لاس مناسب
ممکن است پیداکردن بهترین سطح استاپ لاس برای برخی از افراد مخصوصاً افراد مبتدی کمی دشوار به نظر برسد. اول از همه، باید بدانید که مشخص‌کردن سطح توقف ضرر، یک فرایند ذهنی است و به نظر، تجربه و اطلاعات فرد بستگی دارد. هر چه تحمل ریسک در یک فرد کمتر باشد، سطح توقف ضرری که انتخاب می‌کند بالاتر است.
معمولاً تریدرها و معامله‌گرانی که به طور فعال در بازار معاملات حضور دارند، سطح استاپ لاس را به صورت درصدی مشخص می‌کنند. به عبارت دیگر، درصدی از قیمت سهامی که می‌توانید قبل از خروج از معامله از دست بدهید را مشخص می‌کنید.
فرض کنید یک سهام را به قیمت 100 هزار تومان خریداری کرده‌اید و طبق برآوردهایتان، اگر 10 درصد از این مبلغ را از دست بدهید، ضرر سنگینی به شما وارد نمی‌شود. بنابراین، حد ضرر را از 90 تا 100 هزار تومان تعیین می‌کنید تا ضرر احتمالی را به 10 درصد قیمت کلی، محدود کنید.
چرا باید از استاپ لاس استفاده کنیم؟
احتمالا تا به این جا متوجه شده‌اید که دستور استاپ لاس یک ابزار خودکار و کارامد برای مدیریت ریسک است که می‌تواند اوراق بهادار یا سهام خاصی را به محض رسیدن به یک قیمت معین (که کمتر از قیمت فعلی بازار است) به فروش برساند. اگر می‌خواهید صرف نظر از احساسات و اطلاعاتی که دارید عمل کنید و میزان ضرر را در حد مشخصی نگه دارید، بهترین گزینه استفاده از این ابزار است.
همانطور که می‌دانید، اکثر افرادی که در بازار سرمایه هستند، به صورت هیجانی تصمیم می‌گیرند و یا پس از سقوط ارزش یک سهام، به امید اینکه سهام زیان‌ده دوباره افزایش ارزش داشته باشد، آن را نمی‌فروشند. با کمک دستور توقف ضرر، این افراد می‌توانند سرمایه گذاری بهینه‌تر و معقولانه‌تری داشته باشند و از ضررهای هنگفت جلوگیری کنند.
جمع‌بندی
دستور استاپ لاس یکی از راهکارهای ارزشمند برای مدیریت ریسک و محدودکردن میزان ضررهای موجود در بازار معاملات است. با اینکه این دستور دارای معایب خاص خودش است، اما نمی‌توان از عملکرد مثبت آن و کمکی که به معامله‌گران و تریدرها می‌کند، غافل شد.
برای کار با استاپ لاس بهتر است کاملا با آن آشنا شده و سپس، با دقت بیشتری میزان انتظارات و حد ضرر معاملات خود را مشخص کنید.
سوالات متداول
استفاده از استاپ لاس چه ریسک‌هایی به همراه دارد؟
یکی از مهم‌ترین خطراتی که توقف ضرر به همراه دارد این است که در صورت نوسانات شدید و موقت قیمت، سهام را به فروش می‌رساند و ممکن‌است که با رشد دوباره ارزش سهام در کوتاه‌مدت، سرمایه‌گذار از این فروش متحمل ضرر شود. در نتیجه، سودهای بالقوه از دست می‌روند.
چگونه یک سطح قیمت برای استاپ لاس تعیین کنیم؟
تعیین کردن بهترین سطح قیمت برای دستور استاپ لاس به عوامل مختلفی نظیر تحمل ریسک سرمایه‌گذار، نوسانات قیمت سهام و اهداف سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اکثر سرمایه‌گذاران از ابزارهای تحلیل اطلاعات برای شناسایی موقعیت‌های مناسب خرید/فروش استفاده می‌کنند و می‌توانند با این ابزار، بهترین حد ضرر را مشخص کنند. می‌توانید برای پیدا کردن بهترین سطح توقف ضرر، بازارهای خاص یا اوراق بهادار را رصد کنید.
