معامله مارجین چیست؛ آشنایی با اصطلاحات رایج، مزایا و معایب!

معامله مارجین به معامله‌ای گفته می‌شود که در آن، شما فقط درصدی یا حاشیه‌ی معینی از هزینه‌ی سرمایه‌گذاری‌تان را پرداخت می‌کنید، و همزمان، بقیه‌ی پول مورد‎نیازتان را از کارگزارتان قرض می‌گیرید و سهام مورد‎نظرتان را خریداری می‌کنید.

با استفاده از این نوع معامله، شما می‌توانید از نوسانات قیمت‌های سهامی که قادر به پرداخت کل آن نیستید، سود ببرید. با تمام این اوصاف، همانطور که سود این معامله خوب به نظر می‌رسد، اما مانند تمامی معاملاتی که در بازار‌های مالی انجام می‌شود، دارای ریسک و زیان‌های احتمالی است و صد‎در‎صد تضمین نمی‌کند که سود ببرید.

اما معامله مارجین چیست و چطور می‌توانیم از آن استفاده کنیم؟ در این راهنما، ابتدا به طور مفصل درباره‌ی این نوع معاملات و تمامی جوانب آن صحبت می‌کنیم. در ادامه، با تکنیک‌های کلیکی و اصولی مانند اهرم و مارجین کال آشنا می‌شویم. بیایید با ما همراه باشید.

مارجین چیست؟ ‌

در این قسمت، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که معامله مارجین چیست و اصلاً چرا به آن مارجین می‌گویند؟

مارجین به فارسی به معنی “حاشیه” یا “لبه” است. معامله مارجین که در بین تریدرها به عنوان معامله‌ی اهرمی نیز نامیده می‌شود، یک عمل در بازارهای مالی است که در آن، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری یا همان خرید دارایی‌ها، اوراق بهاداری مانند ارز دیجیتال یا سهام را قرض می‌کند. وجه قرض گرفته‌شده به عنوان حاشیه یا مارجین شناخته می‌شود و توسط کارگزار تأمین می‌شود. در مقابل، سرمایه‌گذار برای اینکه این وجه را قرض کند، باید مقدار مشخصی از سرمایه‌اش را به عنوان وثیقه در نزد کارگزار بگذارد. این وثیقه به عنوان مارجین موردنیاز یا حق مارجین شناخته می‌شود.

ایده‌ی اصلی پشت معامله مارجین این است که با استفاده از پول قرض گرفته‌شده، برای افزایش اندازه‌ی یک موقعیت معاملاتی، تقویت بالقوه ایجاد شود. بدین صورت بازارهای مالی با قدرت بیشتری به کار خود ادامه می‌دهند. در صورتی که بازارهای مالی به نفع سرمایه‌گذارها حرکت کنند، تمام طرف‌های معاملاتی سود بیشتری خواهند برد و در غیر اینصورت، احتمال ضرر سرمایه‌گذار و صاحبان سهام‌ها وجود خواهد داشت.

همانطور که می‌دانید، کاربران ایرانی توسط بسیاری از کارگزاری‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال تحریم شده‌اند. در نتیجه، امکان رصد و انجام معاملات فعال با IP کشور ایران تقریباً غیرممکن است. برای رفع چنین مشکلی، می‌توان از سرور مجازی‌ترید استفاده کرد. با استفاده از این سرور، می‌توانید به راحتی انواع معاملات نظیر مارجین را فعال کرده و بدون هیچ مشکلی به خرید و فروش‌تان بپردازید.

معامله مارجین چیست؟

در این قسمت، متوجه می‌شویم که تأثیر معاملات مارجین در ترید چیست و تریدرها چطور می‌توانند از این نوع معاملات در خریدشان استفاده کنند؟

تا اینجای کار فهمیدیم که معاملات مارجین نوعی استراتژی سرمایه‌گذاری هستند که سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از آن‌ها، قدرت خرید خود را افزایش داده و اوراق بهادار را با پول قرض گرفته‌شده از کارگزارشان خریداری کنند. در صورتی که ارزش اوقات بهادار افزایش یابد، سرمایه‌گذاران سود بیشتری کسب خواهند کرد. البته، باید این را هم در نظر بگیریم که اگر بنا به هر دلیلی ارزش اوراق بهادار کاهش یابد، تحمل ضررهای آن کاملاً بر عهده‌ی سرمایه‌گذار خواهد بود.

تریدرها در قدم اول برای انجام معامله مارجین باید در شرکت کارگزاری‌ای که با آن کار می‌کنند، یک حساب مارجین باز کنند. از آنجایی که ممکن‌است در زمان افتتاح حساب یا انجام تراکنش‌های مالی در کارگزاری به مشکل بخورید، توصیه می‌کنیم که پس از وصل‌شدن به یک سرور مجازی کشور خارجی، اقدام به بازکردن حساب کنید.

سرمایه‌گذاران پس از بازکردن حساب در کارگزاری، باید مقدار مشخصی از پولشان را به عنوان وثیقه به این حساب واریز کنند. مقدار این وثیقه که با نام مارجین موردنیاز نیز شناخته می‌شود، بسته به نوع اوراق بهادار و شرکت کارگزاری می‌تواند متفاوت باشد.

برای مثال، معمولاً مارجین موردنیاز برای یک سهام به اندازه‌ی 50% ارزش آن سهام است. به عبارتی دیگر، اگر سرمایه‌گذار می‌خواهد یک سهام 100 دلاری را خریداری کند، باید 500 دلار را در حساب سپرده‌ی خود نگه دارد.

پس از بازکردن حساب مارجین و واریز مارجین موردنیاز، امکان معامله و خرید سهام با مارجین وجود دارد. در مقابل، شرکت کارگزار به صورت روزانه، سود وجوه قرض گرفته‌شده را از روی سپرده‌ی سرمایه‌گذار برداشت می‌کند.

در صورتی که ارزش اوراق بهاداری که با معامله مارجین خریداری شده‌است افزایش یابد، سرمایه‌گذار سود می‌کند. از آنجایی که سرمایه‌گذار این اوراق را تنها با نیمی از سرمایه‌ی خود خریداری کرده، مقدار سودی که می‌برد، بیشتر از زمانی است که همان سهام را تماماً با پول خود خریداری می‌کند.

با این حال، اگر مقدار ارزش سهام کاهش یابد، سرمایه‌گذار نسبت به زمانی که همان سهام با پول خود خریداری می‌کند، ضرر بیشتری را متحمل می‌شود؛ زیرا علاوه بر ضرر، باید بهره و بازپرداخت قرضش را نیز پرداخت کند.

اصطلاحات رایج معامله مارجین

در این قسمت، به معرفی برخی از رایج‌ترین اصلاحاتی که در معامله مارجین با آن‌ها سروکار خواهیم داشت، می‌پردازیم:

• مارجین (Margin): همان پولی است که به عنوان وثیقه به کارگزاری پرداخت می‌شود. معمولاً مقدار این پول با درصدی از ارزش کل تجارت محاسبه می‌شود. توجه داشته باشید که مارجین تا زمان پرداخت کل قرض به کارگزاری، قابل برداشت نیست.
• اهرم (Leverage): به نسبت وجه قرض گرفته شده به سرمایه‌ی معامله گر گفته می‌شود. برای مثال، اگر سرمایه‌گذار در حال حاضر 1000 دلار سرمایه دارد و برای انجام معامله‌ای به 3000 دلار دیگر نیاز دارد، اهرم 3:1 در نظر گرفته می‌شود.
• مارجین کال (Margin Call): مکانیزم مارجین کال به این صورت است که به محض اینکه ارزش دارایی‌های حساب تجاری سرمایه‌گذار به کمتر از یک آستانه‌ی معین رسید، کارگزار می‌تواند مارجین کال را صادر کرده و برای پوشش زیان‌های احتمالی، از او بخواهد که وجه بیشتری را واریز کنید.
• لیکویید (Liquidation): در صورتی که تریدر در مقابل مارجین کال ناموفق باشد، ممکن است کارگزار تصمیم بگیرد برای جلوگیری از زیان‌های بیشتر، موقعیت‌هایشان را ببندد. به این عمل لیکویید گفته می‌شود.

نحوه کار معامله مارجین به چه صورت است؟

برای کار با معامله مارجین باید از چندین مرحله‌ی کلیدی عبور کنید. این مراحل عبارتند از:

• افتتاح حساب مارجین: برای اینکه معاملات مارجین را انجام دهید، اول از همه باید یک حساب مارجین در یک صرافی یا کارگزاری باز کنید. با استفاده از این حساب، می‌توانید به وجهی که قرض می‌گیرید دسترسی داشته و با آن، خریدهایتان را انجام دهید. توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از بروز هرگونه مشکل دسترسی به خدمات اینترنت آزاد، از سرور مجازی هلند که سرعت بالا و کیفیت بسیار خوبی دارد استفاده کنید.
• سپرده‌ی مارجین: پس از اینکه یک حساب با نام و اطلاعات خودتان باز کردید، باید مارجین اولیه را که درصدی از کل ارزش معامله‌تان است، به حسابتان واریز کنید. مقدار دقیق و درصد آن از هر کارگزاری به کارگزاری دیگر متفاوت است.
• قرار دادن معامله: پس از آنکه حساب مارجین شما با مبلغ قرض گرفته‌شده پر شد، می‌توانید معاملات اهرمی‌تان را انجام دهید. به عنوان مثال، اگر 5000 دلار در حسابتان دارید و می‌خواهید با اهرم نسبت 2:1 معامله‌تان را انجام دهید، می‌توانید یک معامله‌ی 10000 دلاری را انجام دهید.
• نظارت بر سطح مارجین: این مورد بسیار مهم است. دلیل آن بسیار واضح است. در بازارهای مالی که حالتی نواسانی دارند، هر لحظه ممکن‌است با مارجین مواجه شوید. با تقسیم ارزش سهام شما (که همان موجودی حسابتان به اضافه یا منهای سود یا زیان احتمالی است) بر ارزش کل موقعیت‌های باز، سطح مارجین محاسبه می‌شود.
• مارجین کال و لیکوئید: در صورتی که بنا به هر دلیلی، سطح مارجین به پایین‌تر از یک آستانه‌ی معین برسد، کارگزار می‌تواند یک مارجین کال را صادر کرده و از شما بخواهد برای پوشش ضررهای احتمالی در آینده، وجوهی را به حسابتان واریز کنید. در صورتی که شما قادر به جواب دادن به مارجین کال نباشید، کارگزار می‌تواند موقعیت‌های شما را لیکوئید کند تا جلوی ضررهای بیشتر را بگیرد.

مارجین کال یا margin call به چه معناست؟

در سناریوی مارجین کال، کارگزاری که وام مارجین را به سرمایه‌گذار اعطا کرده است، می‌تواند اخطاریه‌ای را برای سرمایه‌گذار ارسال کرده و از او بخواهد که میزان وثیقه‌ی مارجین خود را افزایش دهد. سرمایه‌گذار می‌تواند با واریز وجه و یا فروش اوراق بهادار، میزان وثیقه‌ی خود را افزایش دهد.

در صورتی که سرمایه‌گذار از واریز وجه اضافی خودداری کند، کارگزار این حق را دارد تا سهام سرمایه‌گذار را بفروشد و وجه کسری را جبران کند. از آنجایی که مارجین کال می‌تواند منجر به فروش سهام با قیمتی نامطلوب شود، اغلب سرمایه‌گذاران از آن می‌ترسند و برخی از آن‌ها، به همین دلیل به سراغ معامله مارجین نمی‌روند.

چگونه از مارجین کال جلوگیری کنیم؟

مارجین کال یک هشدار است که نشان می‌دهد در حال حاضر معامله‌ی شما به خوبی پیش نمی‌رود و ضررهای زیادی را متحمل می‌شوید و در نتیجه، وثیقه‌ای که در حساب سپرده‌ی خود نگه داشته‌اید، پوشش ضررهای شما را نمی‌دهد.

به عبارتی دیگر، شما یا باید پولی را به حسابتان اضافه کنید و یا موقعیت را ببندید تا جلوی ضرر بیشتر گرفته شود. پس از دریافت مارجین کال، به هیچ وجه نباید آن را نادیده بگیرید و بی‌تفاوت بمانید، زیرا ممکن‌است که کارگزار مارجین را ببندد و شما همه چیز را از دست بدهید.

توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از مارجین کال و همچنین کمترکردن ضررهای احتمالی، از ابزارهای مدیریت ریسک استفاده کنید. برخی از این ابزارها عبارت‌اند از استاپ لاس، افزایش حقوق صاحبان سهام با پرکردن حساب و یا کاهش مارجین موردنیاز با بستن موقعیت‌ها.

بهتر است همیشه خودتان را برای بدترین سناریوها آماده کرده و یک راه‌حل ممکن را در نظر بگیرید. دلیل این توصیه این است که ذات بازارهای مالی بی‌ثبات است و گاهی اوقات پیش‌بینی آن تقریباً غیرممکن است.

مزایا و معایب معامله مارجین

در این قسمت، برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب معامله مارجین را با یکدیگر می‌خوانیم.

مزایای معامله مارجین

• به دلیل اهرم، می‌تواند منجر به سود بیشتر شود. در صورتی که ارزش اوراق بهادار خریداری شده افزایش یابد، سود بیشتری عاید سرمایه‌گذار می‌شود.
• قدرت خرید سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد. سرمایه‌گذاران به جای خرید اوراق بهادار به ازای پولی که دارند، می‌توانند با استفاده از معامله مارجین، اوراق بهادار بیشتری را خریداری کنند.
• نسبت به انواع دیگر وام‌ها، معمولا از انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردار است. در برخی موارد، برنامه‌ی پرداختی ثابتی برای معامله مارجین وجود ندارد و ممکن است مارجین مورد‎نیاز و وثیقه‌ی کارگزار به صورت ساده و یا خودکار باشد.

معایب معامله مارجین

• مارجین کال یک هشدار است که نشان می‌دهد در حال حاضر معامله‌ی شما به خوبی پیش نمی‌رود و ضررهای زیادی را متحمل می‌شوید و در نتیجه، وثیقه‌ای که در حساب سپرده‌ی خود نگه داشته‌اید، پوشش ضررهای شما را نمی‌دهد.
• به عبارتی دیگر، شما یا باید پولی را به حسابتان اضافه کنید و یا موقعیت را ببندید تا جلوی ضرر بیشتر گرفته شود. پس از دریافت مارجین کال، به هیچ وجه نباید آن را نادیده بگیرید و بی‌تفاوت بمانید، زیرا ممکن‌است که کارگزار مارجین را ببندد و شما همه چیز را از دست بدهید.
• توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از مارجین کال و همچنین کمترکردن ضررهای احتمالی، از ابزارهای مدیریت ریسک استفاده کنید. برخی از این ابزارها عبارت‌اند از استاپ لاس، افزایش حقوق صاحبان سهام با پرکردن حساب و یا کاهش مارجین موردنیاز با بستن موقعیت‌ها.
• بهتر است همیشه خودتان را برای بدترین سناریوها آماده کرده و یک راه‌حل ممکن را در نظر بگیرید. دلیل این توصیه این است که ذات بازارهای مالی بی‌ثبات است و گاهی اوقات پیش‌بینی آن تقریباً غیرممکن است.

معامله مارجین و ارز دیجیتال

به طور کلی، تریدکردن با معامله مارجین از ترید منظم خطرناک‌تر است. حتی وقتی صحبت از ارزهای دیجیتال می‌شود، این خطر چندبرابر می‌شود، زیرا بازار ارزهای دیجیتال نسبت به سایر دارایی‌ها، دارای نوسانات قابل‌توجهی است. با اینکه می‌توان از استراتژی‌های خاصی برای مدیریت ریسک و کمترکردن خطرات معاملات مارجین استفاده کرد، با این حال توصیه می‌شود که مبتدیان در ابتدای راه، از این نوع معاملات استفاده نکنند.

قادر بودن به تجزیه و تحلیل نمودارها و همچنین شناسایی صحیح روندها و نقاط ورود و خروج به بازار، باعث نمی‌شود که خطرات معامله مارجین کمتر شود؛ اما می‌تواند به پیش‌بینی بهتر ریسک‌ها و عکس‌العمل بهتر شما کمک کند. بنابراین، بهتراست قبل از انجام ترید ارز دیجیتال، درک کاملی از تجزیه و تحلیل فنی اطلاعات داشته باشید و تجربیات زیادی کسب کنید.

چگونه از معامله مارجین استفاده کنیم؟

با اینکه معامله مارجین دارای ریسک زیادی است، اما اگر با آگاهی کامل از شرایط بازار از آن استفاده کنید، می‌تواند برایتان سودآور باشد. در این قسمت، چند نکته‌ی مهم برای بالابردن امنیت معاملات مارجین را بررسی می‌کنیم. اگر موارد زیر را رعایت کنید، شانس موفقیت‌تان چند برابر می‌شود:

• فقط در صورتی که به طور کامل با خطرات معامله مارجین آشنا شده‌اید، از آن استفاده کنید. از آنجایی که ضررهای این نوع معاملات بیشتر از معاملات عادی هستند، بهتر است از قبل به خوبی با آن آشنا شده و سپس حساب مارجین را باز کنید.
• در ابتدا، با مقدار مارجین کم شروع کنید. یک قانون خوب برای چنین معاملاتی این است که بدهی مارجین را زیر 50% از ارزش اوراق بهادارتان نگه دارید.
• از استاپ لاس استفاده کنید. استاپ لاس یک سیستم سفارش فروش اتوماتیک است. این سیستم، زمانی که قیمت به سطح معینی کاهش پیدا کند، سهام را می‌فروشد تا از ایجاد ضرر بیشتر جلوگیری کند.
• برای مواجهه با نوسانات بازار خودتان را آماده کنید. همانطور که می‌دانید، بازارهای مالی گاهی اوقات می‌توانند به شدت نوسانی باشند و در صورتی که از معامله مارجین استفاده کرده باشید، این نوسانات بیشتر از مواقع عادی دامن‌تان را می‌گیرند! خودتان را برای موج‌های پر فراز و نشیب این بازارها آماده کنید تا اگر ضرر زیادی دیدید، بتوانید آن را با بیشترین سرعت ممکن مدیریت کنید.
• اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت را دارید، از معامله مارجین استفاده نکنید. این نوع معاملات برای استراتژی‌های معاملاتی کوتاه‌مدت عملکرد خوبی دارند و معمولاً برای استراتژی‌های بلندمدت نتیجه‌ی خوبی به همراه ندارند، زیرا کارگزاری‌ها به محض کاهش ارزش سهام، رفتاری سریع از خود نشان می‌دهد و بهره‌ی وام نیز در بلندمدت زیاد می‌شود. اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت را دارید، بهتر است برای خرید سهام، فقط از پول خود استفاده کنید.

چرا تعیین حد ضرر از اهمیت بالایی برخوردار است؟ ‌

همانطور که قبلاً عنوان کردیم، استاپ لاس یک مکانیسم تدافعی خودکار برای زمانی است که ارزش سهام شما از یک حد معینی کمتر می‌شود. بدین صورت، جلوی ضرر بیشتر به صورت خودکار گرفته می‌شود و با احتمال کمتری با مارجین کال مواجه می‌شوید.

به عنوان مثال، در صورتی که قصد خرید یک دارایی را دارید که هر سهم آن 100 دلار است، می‌توانید استاپ لاس را طوری تنظیم کنید که اگر ارزش هر سهم به کمتر از 95 دلار رسید، کل آن سهام به فروش گذاشته شود. می‌توانید در هر مقطعی که ارزش سهامتان افزایش یافت، حد ضرر را مجدداً تنظیم کنید. به عنوان مثال، پس از افزایش ارزش سهام به 110 دلار، استاپ لاس را طوری تنظیم کنید که اگر ارزش هر سهم به کمتر 105 دلار رسید، آن سهام فروخته شود.

با این حال، باید توجه داشته باشید که استاپ لاس همیشه هم راهکار خوبی نیست. به عنوان مثال، استاپ لاس، همیشه در یک مرحله‌ی از پیش تعیین‌شده اجرا می‌شود، اما اجرای آن در مرحله‌ی بعد امکان‌پذیر است. اگر در مرحله‌ی بعد، ارزش سهام افزایش یابد، سرمایه‌گذار دچار ضرر می‌شود. به این حالت، شکاف می‌گویند. برای جلوگیری از ضررکردن در موقعیت شکاف بازار، می‌توانید از سفارش استاپ لاس تضمین‌شده استفاده کنید.

استاپ لاس تضمین‌شده مانند استاپ لاس معمولی، کار را متوقف می‌کند اما دچار شکاف نمی‌شود؛ زیرا همیشه یک موقعیت را با قیمت از پیش تنظیم‌شده می‌بندد. این نوع سفارشات به یک حق بیمه‌ی کوچک نیاز دارند.

جمع‌بندی

تریدرها و سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی، همیشه به دنبال تقویت پتانسیل سود و ضرر در معاملات هستند. یکی از راه‌های افزایش پتانسیل سود و ضرر استفاده از معامله مارجین است. در معاملات مارجین، سرمایه‌گذار مقداری از هزینه‌ی خرید سهام را از کارگزاری به صورت وام دریافت می‌کند و خریدش را انجام می‌دهد.

با استفاده از اهرم در معامله مارجین می‌توان میزان سود حاصل از معاملات را افزایش داد؛ اما نباید از این حقیقت غافل شوید که در صورتی که ارزش سهامتان کاهش یابد، ضرری که دریافت می‌کنید نیز بیشتر از ضرر یک معامله‌ی بدون مارجین است.

بهتراست قبل از واردشدن به معاملات مارجین، به خوبی شرایط را بررسی کرده و خودتان را با انواع سناریوهای بد آماده کنید تا در صورتی که کارها وفق مرادتان پیش نرفت، استراتژی خوبی برای متوقف‌کردن ضررها و جبرانشان داشته باشید.

سوالات متداول

حساب نقدی و حساب مارجین چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در زمان سفارش خرید، هیچ تفاوتی بین این دو حساب وجود ندارد. با این حال، قدرت خرید شما با حساب مارجین بیشتر از سطح دارایی‌تان است و می‌توانید با وامی که از کارگزاری گرفته‌اید، خرید بیشتری انجام دهید.

آیا نیاز است که قبل از ثبت سفارش خرید، وجوه را به ارز تبدیل کنم؟

خیر. اکثر کارگزاری‌ها تبدیل ارز را پس از انجام سفارش خرید، به صورت خودکار انجام می‌دهند.