فیبر نوری چیست؟ آشنایی با ساختار و کاربردهای فناوری فیبر نوری

فیبر نوری امروزه به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. فناوری‌ای که عادت‌ها، سرگرمی‌ها و حتی شیوه کار ما را کاملاً متحول کرده است. این فناوری برای ارتباطات امروزی و اینترنت به‌شکلی که آن را می‌شناسیم، کاملاً ضروری و غیرقابل‌جایگزین است. به‌طور خلاصه، در جواب فیبر نوری چیست می‌توان فیبر را انتقال داده‌ها از طریق رشته‌های نازکی از پلاستیک یا شیشه تعریف کرد که اطلاعات را از طریق پالس‌های نوری ارسال می‌کنند. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم که فیبر نوری چیست و با کاربردهای این فناوری بیش‌تر آشنا می‌شویم.

فیبر نوری چیست و چگونه کار می‌کند؟

فیبر نوری (Optical Fiber) نوعی کابل ارتباطی است که از رشته‌های بسیار نازکی از شیشه یا پلاستیک ساخته شده و برای انتقال داده‌ها از طریق نور به کار می‌رود. این فناوری نقش بسیار مهمی در شبکه‌های ارتباطی مدرن، از جمله اینترنت پرسرعت، شبکه‌های مخابراتی، و حتی پزشکی و صنایع نظامی ایفا می‌کند.

اصل کار فیبر نوری بر پایه‌ی بازتاب داخلی کامل (Total Internal Reflection) است. زمانی که نور با زاویه‌ای مناسب وارد هسته فیبر می‌شود، به دلیل اختلاف ضریب شکست بین هسته و روکش، نور دائماً درون هسته بازتاب می‌شود و بدون خروج از آن به مسیر خود ادامه می‌دهد. این فرایند امکان انتقال سیگنال‌های نوری را در فواصل بسیار طولانی با حداقل افت سیگنال فراهم می‌کند.

اجزای تشکیل دهنده کابل فیبر نوری چیست؟

کابل فیبر نوری از چند لایه اصلی تشکیل شده که هرکدام وظیفه‌ی خاصی دارند تا انتقال نور (داده‌ها) به بهترین شکل انجام شود. در ادامه اجزای کابل فیبر نوری را به زبان ساده توضیح می‌دهیم:

هسته (Core)

هسته بخش مرکزی کابل فیبر نوری است که نور در آن حرکت می‌کند. این بخش از شیشه‌ی بسیار خالص یا پلاستیک مخصوص ساخته می‌شود. هر چه کیفیت هسته بالاتر باشد، تلفات نور کم‌تر و کیفیت انتقال داده بیش‌تر خواهد بود.

روکش (Cladding)

روکش لایه‌ای است که دور هسته را می‌پوشاند و ضریب شکست آن کمی کمتر از هسته است. این تفاوت باعث می‌شود نور در داخل هسته بازتاب پیدا کند و در مسیر خود بماند. به این فرآیند “بازتاب کامل داخلی” گفته می‌شود.

پوشش بافر (Buffer Coating)

این پوشش یک لایه‌ی پلاستیکی محافظ است که از هسته و روکش در برابر آسیب‌های فیزیکی، رطوبت و خط و خش محافظت می‌کند. همچنین انعطاف‌پذیری کابل را افزایش می‌دهد و آن را در برابر خم‌شدگی مقاوم‌تر می‌کند.

لایه مقاومت (Strength Members)

این بخش معمولاً از الیاف مقاوم (مانند Kevlar) یا رشته‌های فلزی ساخته می‌شود. وظیفه آن افزایش استحکام کابل در برابر کشیدگی، فشار و ضربه‌های مکانیکی است، بدون اینکه به هسته آسیب وارد شود.

روکش بیرونی (Outer Jacket / Sheath)

روکش بیرونی لایه‌ی نهایی کابل است که از تمام اجزای داخلی در برابر آسیب‌های محیطی مانند رطوبت، مواد شیمیایی، حرارت و سایش محافظت می‌کند. این لایه معمولاً از پلاستیک مقاوم ساخته می‌شود.

انواع فیبر نوری

کابل‌های فیبر نوری نوعی کابل شبکه برای انتقال داده‌ها به‌صورت نور هستند. این کابل ها از یک هسته مرکزی تشکیل شده‌اند که توسط لایه‌های محافظ احاطه شده‌اند تا نور را بدون از دست رفتن سیگنال هدایت کنند. عنصر مهم دیگر در فیبر نوری، کانکتورها هستند. کابل‌هایی که وظیفه اتصال یک سر فیبر به سر دیگر را دارند و انواع مختلفی از آن‌ها وجود دارد.

دو نوع اصلی کابل فیبر نوری وجود دارد: فیبر چند حالته (Multimode) و فیبر تک حالته (Single-mode).

فیبر تک‌حالته

فیبر تک‌حالته برای مسافت‌های طولانی‌تر استفاده می‌شود، زیرا قطر هسته شیشه‌ای آن کوچکتر است. این قطر کوچک‌تر باعث کاهش احتمال تضعیف سیگنال (کاهش قدرت سیگنال) می‌شود. دهانه کوچکتر نور را به صورت یک پرتو واحد متمرکز می‌کند که مسیر مستقیم‌تری ایجاد کرده و امکان انتقال سیگنال در فاصله‌های طولانی‌تر را فراهم می‌کند.

فیبر تک‌حالته همچنین پهنای باند بسیار بیشتری نسبت به فیبر چندحالته دارد. منبع نور در فیبر تک‌حالته معمولاً لیزر است. به دلیل نیاز به محاسبات دقیق برای تولید نور لیزر در دهانه کوچکتر، فیبر تک‌حالته معمولاً هزینه بالاتری دارد.

فیبر چندحالته

فیبر چندحالته برای مسافت‌های کوتاه‌تر به کار می‌رود، زیرا قطر هسته بزرگ‌تر اجازه می‌دهد سیگنال‌های نوری در طول مسیر بیشتر بازتاب و پراکنده شوند. قطر بزرگ‌تر امکان ارسال چندین پالس نوری به صورت همزمان را فراهم می‌کند که منجر به انتقال داده بیشتر می‌شود، اما این باعث افزایش احتمال از دست رفتن، کاهش یا تداخل سیگنال می‌گردد. فیبر چندحالته معمولاً از LED برای ایجاد پالس نور استفاده می‌کند.

اکنون که درک کلی از فیبر نوری و کاربرد آن پیدا کردیم، بیایید نگاهی به منشاء و سیر تاریخی این فناوری بیندازیم.

تاریخچه و پیشرفت تکنولوژی فیبر نوری

در سال 1880، الکساندر گراهام بل پس از اختراع تلفن، موفق به ثبت اختراع «فوتو تلفن» شد که نخستین قدم‌ها را در زمینه مخابرات نوری برداشت. با گذشت زمان و پیشرفت‌های علم لیزر و تکنولوژی فیبر نوری، امکان انتقال داده‌ها با استفاده از نور به‌ویژه نور لیزر فراهم شد. این تحولات موجب گسترش سریع سیستم‌های فیبر نوری به‌عنوان یک گزینه جایگزین برای سیستم‌های مخابراتی قدیمی شد.

سیستم‌های اولیه فیبر نوری به‌عنوان ابزارهایی برای انتقال داده‌های آنالوگ در نظر گرفته می‌شدند، اما به تدریج با پیشرفت‌های دیجیتال، فیبر نوری به سیستم‌های ارتباطی دیجیتال تبدیل شد. دلایل این تحولات شامل موارد زیر است:

• استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و به‌روز در سیستم‌های جدید
• طراحی سیستم‌ها با هدف حداکثر بهره‌وری از ظرفیت، سرعت و دقت
• امکان استفاده از تکنیک‌های دیجیتال برای انتقال داده‌ها به‌صورت بیت به بیت

اگرچه بسیاری فکر می‌کنند فیبر نوری یک فناوری جدید است، اما در واقع به دهه ۱۹۷۰ بازمی‌گردد، زمانی که برای اولین بار در مخابرات استفاده شد.

در سال ۱۹۸۸، کابل‌های فیبر نوری زیر اقیانوس اطلس کشیده شدند تا ایالات متحده را به اروپا متصل کنند. در سال‌های بعد، کابل‌های بیشتری زیر دریاها کشیده شدند تا امروزه یک شبکه عظیم از فیبر نوری سراسر جهان را پوشش دهد. رشد این شبکه‌ها باعث پیشرفت چشمگیری در حوزه مخابرات شد. تا جایی که برخی معتقدند فناوری فیبر نوری اساساً عصر اطلاعات را ممکن ساخته است.

در کشورهای توسعه‌یافته، خطوط فیبر نوری سال‌ها پیش جایگزین خطوط مسی قدیمی شدند و اکنون ستون فقرات اینترنت محسوب می‌شوند. اخیراً نصب فیبر نوری از نظر هزینه به‌صرفه‌تر از کابل‌های مسی شده است. به همین دلیل، با بهبود فناوری، شبکه‌های فیبر نوری به سرعت در حال گسترش به سمت منازل هستند.

فیبر نوری در برابر کابل‌های مسی

برای سال‌ها، کابل‌های سیمی مسی انتخاب سنتی برای ارتباطات مخابراتی، شبکه‌ها و اتصالات کابلی بودند. اما با گذر زمان، فیبر نوری به عنوان جایگزینی رایج مطرح شد. امروزه بیشتر خطوط ارتباطی راه دور شرکت‌های تلفن از کابل‌های فیبر نوری ساخته شده‌اند.

فیبر نوری به دلیل پهنای باند بیشتر و سرعت بالاتر، توانایی انتقال اطلاعات بیشتری نسبت به سیم‌های مسی معمولی دارد. از آنجا که شیشه (ماده اصلی فیبر نوری) جریان برق را هدایت نمی‌کند، فیبر نوری در برابر تداخلات الکترومغناطیسی مقاوم است و این امر باعث کاهش افت سیگنال می‌شود.

اینترنت فیبر نوری چیست؟

اینترنت فیبر نوری (Fiber Optic Internet) یکی از پیشرفته‌ترین و سریع‌ترین روش‌های دسترسی به اینترنت است که به جای استفاده از کابل‌های مسی (مثل ADSL) یا سیگنال‌های رادیویی (مثل اینترنت 4G/5G)، از کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌کند. این کابل‌ها از رشته‌های بسیار نازک شیشه یا پلاستیک ساخته شده‌اند که می‌توانند داده‌ها را به صورت پالس‌های نوری (نور لیزر یا LED) با سرعت بسیار بالا منتقل کنند.

انواع رایج فیبر نوری در اینترنت خانگی:

• FTTH (Fiber to the Home): فیبر نوری مستقیم تا داخل منزل؛ بهترین کیفیت و سرعت.

• FTTB (Fiber to the Building): فیبر نوری تا ساختمان، سپس توزیع از طریق کابل‌های مسی داخلی.

• FTTC (Fiber to the Curb): فیبر نوری تا نزدیک محل زندگی، ادامه مسیر با کابل‌های مسی.

سرویس فیبر نوری چه امکاناتی برای شما فراهم می کند؟

سرویس اینترنت فیبر نوری با فراهم کردن پهنای باند بسیار بالا و تأخیر ناچیز، امکانات متنوع و کارآمدی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از این فناوری، کاربران می‌توانند فایل‌های حجیم را با سرعت بسیار بالا بارگذاری و دانلود کنند. تجربه‌ی بازی‌های آنلاین و تماس‌های تصویری بدون وقفه و قطعی، از دیگر مزایای مهم این سرویس است. همچنین، انجام پشتیبان‌گیری کامل از هارد دیسک در فضای ابری؛ شامل تصاویر و ویدیوهای حجیم؛ تنها در چند دقیقه ممکن می‌شود، در حالی که با اتصالات سنتی ممکن است این فرآیند ساعت‌ها به طول بینجامد. برای درک بهتر تفاوت عملکرد، می‌توان به این مثال اشاره کرد: دانلود یک فیلم دو ساعته با کیفیت HD از طریق اینترنت فیبر نوری تنها چند ثانیه زمان می‌برد، در حالی که همین فرایند با اتصال DSL با سرعت ۲۰ مگابیت بر ثانیه ممکن است بیش از ۳۰ دقیقه طول بکشد.

تفاوت این سرعت‌ها را می‌توانید به سادگی با انجام یک تست سرعت اینترنت مشاهده کنید و عملکرد فعلی اتصال خود را با استانداردهای فیبر نوری مقایسه نمایید.

اینترنت فیبر نوری چگونه کار می‌کند؟

فیبر نوری داده‌ها را به شکل ذرات نور (فوتون‌ها) منتقل می‌کند که به صورت پالس‌های نوری درون کابل فیبر نوری حرکت می‌کنند. بخش مرکزی شیشه‌ای کابل (هسته) و لایه‌ی اطراف آن (روکش) دارای ضریب شکست متفاوتی هستند که باعث می‌شود نور با زاویه‌ی خاصی خم شود.

زمانی که سیگنال‌های نوری درون کابل ارسال می‌شوند، این نور در مسیر خود بین هسته و روکش بارها به شکل زیگزاگی بازتاب پیدا می‌کند؛ فرآیندی که به آن بازتاب کامل داخلی گفته می‌شود. البته این نور با سرعت واقعی نور حرکت نمی‌کند، چون به دلیل چگال بودن لایه‌های شیشه‌ای، حدود ۳۰٪ کندتر از سرعت نور حرکت می‌کند.

برای اینکه سیگنال در طول مسیر خود تازه یا تقویت شود، در برخی فواصل نیاز به تقویت‌کننده (Repeater) وجود دارد. این دستگاه‌ها سیگنال نوری را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کنند، آن را پردازش می‌کنند و سپس دوباره به سیگنال نوری تبدیل و ارسال می‌کنند.

امروزه کابل‌های فیبر نوری می‌توانند از سیگنال‌هایی با سرعت تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه (Gbps) پشتیبانی کنند. معمولاً هرچه ظرفیت پهنای باند یک کابل فیبر نوری بیشتر باشد، هزینه‌ی آن نیز بالاتر خواهد بود.

تفاوت اینترنت فیبر نوری با سایر انواع اینترنت چیست؟

اینترنت فیبر نوری سریع‌ترین و پایدارترین نوع اینترنت در حال حاضر است که داده‌ها را از طریق کابل‌های نوری با سرعت بسیار بالا منتقل می‌کند. این فناوری امکان دانلود و آپلود همزمان با سرعت‌های گیگابیتی را فراهم می‌کند و تأخیر بسیار کمی دارد. برای مصارف پرحجم مانند گیمینگ آنلاین، تماشای فیلم‌های 4K/8K، ویدیوکنفرانس و سایر کارهای نیازمند دسترسی ریمون و با سرعت بالا بهترین گزینه است. در ادامه به بررسی برخی دیگر از انواع اینترنت می‌پردازیم.

اینترنت ADSL / VDSL

اینترنت ADSL و VDSL از طریق خطوط تلفن مسی کار می‌کند و یکی از قدیمی‌ترین و فراگیرترین روش‌های اتصال به اینترنت در بسیاری از مناطق است. سرعت این نوع اینترنت نسبت به فیبر نوری کمتر است و کیفیت آن با افزایش فاصله از مرکز مخابرات افت می‌کند. برای استفاده‌های عادی خانگی مانند وب‌گردی، شبکه‌های اجتماعی و تماشای ویدیو در کیفیت متوسط مناسب است.

اینترنت موبایل (4G/5G)

اینترنت موبایل از طریق شبکه‌های بی‌سیم اپراتورهای تلفن همراه ارائه می‌شود و امکان اتصال در هر جایی که پوشش شبکه وجود داشته باشد را فراهم می‌کند. سرعت آن متغیر است و کیفیت اتصال تحت تأثیر میزان شلوغی شبکه و موقعیت جغرافیایی قرار دارد. برای کاربرانی که به اینترنت قابل حمل نیاز دارند یا در حرکت هستند، گزینه مناسبی است.

اینترنت بی‌سیم ثابت (TD-LTE, WiMAX)

اینترنت بی‌سیم ثابت از طریق آنتن‌های ثابت بی‌سیم در منطقه ارائه می‌شود و بدون نیاز به کابل‌کشی، اینترنت پرسرعت نسبتاً پایدار در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کیفیت آن از ADSL بهتر است اما معمولاً محدودیت حجمی دارد. گزینه‌ی خوبی برای مناطقی است که به فیبر نوری یا ADSL دسترسی ندارند.

اینترنت ماهواره‌ای

اینترنت ماهواره‌ای از طریق ماهواره‌های مستقر در مدار زمین ارائه می‌شود و تقریباً در هر نقطه‌ای از دنیا قابل دسترسی است، به‌ویژه در مناطق بسیار دورافتاده. اما این نوع اینترنت تأخیر بالایی دارد و کیفیت آن به شدت تحت تأثیر شرایط جوی قرار می‌گیرد. بیشتر به عنوان یک راهکار اضطراری یا برای مکان‌های فاقد هرگونه زیرساخت زمینی به کار می‌رود.

کاربردهای مختلف فیبر نوری چیست؟

فیبر نوری در صنایع مختلف برای ایجاد اتصال سریع و قابل اعتماد به کار می‌رود.

شبکه‌های کامپیوتری و پخش رسانه

یکی از رایج‌ترین کاربردهای فیبر نوری در شبکه‌های کامپیوتری است؛ زیرا فیبر نوری می‌تواند داده‌ها را با سرعت بالا و پهنای باند زیاد منتقل کند. به طور مشابه، در صنعت پخش رسانه (تلویزیون، رادیو) و الکترونیک نیز از فیبر نوری برای فراهم کردن اتصالات بهتر و عملکرد مطلوب‌تر استفاده می‌شود. همچنین این فناوری زیرساختی ایده‌آل برای میزبانی و اتصال پرسرعت سرویس‌هایی مانند سرور اختصاصی ایران محسوب می‌شود که نیازمند پایداری و سرعت بسیار بالا هستند.

اینترنت و تلویزیون کابلی

اینترنت و تلویزیون کابلی از پرکاربردترین موارد استفاده از فیبر نوری هستند. فیبر نوری می‌تواند برای برقراری ارتباطات فاصله‌های طولانی بین شبکه‌های کامپیوتری در مناطق مختلف نصب شود.

محیط‌های زیر آب

از فیبر نوری در محیط‌های پرخطر، مانند کابل‌های زیردریایی نیز استفاده می‌شود؛ چون این کابل‌ها می‌توانند در زیر آب قرار بگیرند و نیازی به تعویض مکرر ندارند.

صنایع نظامی و فضایی

در صنایع نظامی و فضایی نیز از فیبر نوری به عنوان روشی برای انتقال داده و سیگنال استفاده می‌شود. علاوه بر این، فیبر نوری قابلیت اندازه‌گیری دما را هم دارد. به دلیل وزن کم و اندازه‌ی کوچک، استفاده از فیبر نوری در این صنایع مزایای زیادی دارد.

کاربردهای پزشکی

فیبر نوری به طور گسترده در تجهیزات پزشکی برای ایجاد نور دقیق به کار می‌رود. همچنین در حسگرهای زیست‌پزشکی که در روش‌های کم‌تهاجمی پزشکی استفاده می‌شوند، کاربرد فزاینده‌ای دارد. چون فیبر نوری به اختلالات الکترومغناطیسی حساس نیست، در تست‌هایی مانند تصویربرداری MRI بسیار مناسب است. سایر کاربردهای پزشکی فیبر نوری شامل تصویربرداری با اشعه ایکس، آندوسکوپی، نوردرمانی و میکروسکوپی جراحی می‌شود.

اینترنت فیبر نوری برای منازل

اینترنت فیبر نوری برای منازل یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین گزینه‌های اینترنت خانگی است که به کاربران اجازه می‌دهد با سرعت و کیفیت بسیار بالا به اینترنت متصل شوند. در این فناوری، کابل‌های فیبر نوری به طور مستقیم تا داخل خانه (FTTH: Fiber to the Home) یا تا نزدیک ساختمان (FTTB: Fiber to the Building) کشیده می‌شوند و سیگنال اینترنت به صورت نور در این کابل‌ها منتقل می‌شود.

مزیت اصلی فیبر نوری خانگی این است که می‌تواند سرعت‌های بسیار بالا (معمولاً از 100 مگابیت بر ثانیه تا چند گیگابیت بر ثانیه) با پایداری بالا و تاخیر بسیار کم ارائه کند. این ویژگی‌ها آن را برای کاربردهایی مثل تماشای فیلم‌های 4K/8K، بازی‌های آنلاین حرفه‌ای، ویدیوکنفرانس‌های باکیفیت، دانلود و آپلود سریع فایل‌های حجیم و کار از راه دور به انتخابی بسیار مناسب تبدیل می‌کند. همچنین، چون از سیگنال‌های نوری استفاده می‌شود، نویز الکترومغناطیسی و افت کیفیت در مسافت‌های طولانی تقریباً وجود ندارد.

در مقایسه با اینترنت‌های سنتی (مثل ADSL)، فیبر نوری خانگی معمولاً هزینه نصب اولیه‌ی بیشتری دارد ولی در عوض کیفیت، سرعت و تجربه کاربری بسیار بهتری ارائه می‌دهد. با توسعه زیرساخت‌ها، این نوع اینترنت در بسیاری از شهرها و مناطق مسکونی در حال گسترش است و به تدریج در حال جایگزین شدن با فناوری‌های قدیمی‌تر است.

مزایای اصلی استفاده از فیبر نوری در مقایسه با کابل‌های مسی

در اینجا به طور خلاصه و روان مزایای اصلی استفاده از فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی (مثل کابل‌های مسی مورد استفاده در ADSL یا کابل‌های اترنت مسی) را توضیح می‌دهم:

سرعت بسیار بالاتر

فیبر نوری می‌تواند داده‌ها را با سرعت‌های بسیار بالا (چند صد مگابیت تا چند گیگابیت در ثانیه) منتقل کند. کابل‌های مسی محدودیت بیشتری در سرعت دارند و با افزایش فاصله کیفیت سرعت افت می‌کند.

پهنای باند بیشتر

فیبر نوری ظرفیت انتقال داده بسیار بیشتری دارد. این موضوع به‌ویژه در کاربردهای پرمصرف (مثل استریم 4K، گیمینگ آنلاین، ویدیوکنفرانس) اهمیت زیادی دارد.

افت سیگنال کمتر در مسافت‌های طولانی

سیگنال نوری در فیبر نوری حتی در مسیرهای طولانی دچار افت کیفیت کمتری می‌شود. در کابل‌های مسی، هر چه فاصله بیشتر باشد، کیفیت و سرعت سیگنال به شدت کاهش می‌یابد.

مقاومت در برابر تداخل الکترومغناطیسی

فیبر نوری از نور استفاده می‌کند، نه از جریان برق، بنابراین تحت تأثیر نویزها و تداخل‌های الکترومغناطیسی قرار نمی‌گیرد. کابل‌های مسی در محیط‌های پر نویز (مانند کارخانه‌ها یا مناطق پر تجهیزات الکترونیکی) ممکن است دچار اختلال شوند.

امنیت بالاتر

شنود سیگنال در کابل‌های مسی نسبتا آسان‌تر است. فیبر نوری به دلیل ماهیت انتقال نوری، شنود یا هک فیزیکی آن بسیار دشوارتر است.

مقاومت بیشتر در برابر شرایط محیطی

فیبر نوری در برابر رطوبت، خوردگی و شرایط محیطی نامساعد مقاوم‌تر است. کابل‌های مسی در این شرایط نیاز به نگهداری و تعویض بیشتری دارند.

چالش‌ها و محدودیت‌های فیبر نوری چیست؟

با وجود مزایای گسترده، فیبر نوری نیز محدودیت‌هایی دارد که در طراحی و پیاده‌سازی باید مدنظر قرار گیرد:

نیاز به مهارت تخصصی در نصب و نگهداری

نصب و تعمیر کابل‌های فیبر نوری نیاز به نیروی متخصص دارد. کابل‌ها بسیار ظریف و شکننده هستند و در هنگام خم شدن یا نصب نامناسب ممکن است آسیب ببینند.

محدودیت در دسترسی جغرافیایی

در بسیاری از مناطق (به ویژه در مناطق روستایی یا کم‌جمعیت) زیرساخت فیبر نوری هنوز راه‌اندازی نشده یا هزینه‌ی راه‌اندازی آن بالاست. در این مناطق کاربران مجبورند از گزینه‌های دیگر (مثل DSL یا اینترنت بی‌سیم) استفاده کنند.

حساسیت به آسیب فیزیکی

کابل‌های فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی مقاومت فیزیکی کمتری دارند و در برابر ضربه، خم‌شدگی شدید یا کشیدگی زیاد ممکن است دچار شکستگی شوند. در محیط‌های صنعتی یا در محل‌هایی که کابل در معرض آسیب فیزیکی است، باید محافظت مناسب از کابل انجام شود.

توسعه فیبر نوری در ایران

فعالیت‌های فیبر نوری در ایران از اوایل دهه ۱۳۶۰ با تحقیقات پژوهشگاه ارتباطات آغاز شد و در سال ۱۳۶۷ نخستین کارخانه تولید فیبر در یزد راه‌اندازی شد. از سال ۱۳۷۳ تولید انبوه فیبر نوری با ظرفیت ۵۰ هزار کیلومتر در سال شروع شد و اولین خط نوری بین تهران و کرج برقرار گردید. سه برنامه ملی توسعه در دهه‌های بعد اجرا شد که مجموعاً بیش از ۳۶ هزار کیلومتر کابل و میلیون‌ها کانال ارتباطی را در سراسر کشور پوشش داد. ایران همچنین در پروژه بین‌المللیTAE  با طول ۲۴۰۰۰ کیلومتر مشارکت دارد.

از سال ۱۳۸۷، محققان ایرانی موفق به تولید نسل جدید فیبرهای POF، PCF و QOF شدند که کاربردهای گسترده‌ای در صنعت و انتقال داده دارند. فیبرهای نسل سوم نیز با هدف کاهش تلفات و پراکندگی طراحی شده‌اند.

جمع بندی

فیبر نوری نوعی فناوری پیشرفته انتقال داده است که با استفاده از نور، اطلاعات را با سرعت بسیار بالا و دقت فوق‌العاده منتقل می‌کند. برخلاف کابل‌های مسی، فیبر نوری در برابر نویز الکترومغناطیسی مقاوم است، مصرف انرژی کمتری دارد و داده‌ها را در فواصل طولانی بدون نیاز به تقویت‌کننده (repeater) انتقال می‌دهد.

از مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به پهنای باند بالا، امنیت بالا، پایداری اتصال، وزن سبک، مقاومت در برابر حرارت و رطوبت و امکان استفاده گسترده در مخابرات، پزشکی، نظامی، روشنایی و حسگرها اشاره کرد. این فناوری نقشی کلیدی در گسترش ارتباطات مدرن ایفا می‌کند و زیرساختی مناسب برای آینده اینترنت و انتقال داده‌های حجیم فراهم می‌سازد.