اندیکاتور (Indicator) شاخصهای آماریای هستند که برای اندازهگیری شرایط فعلی و پیشبینی روندهای مالی و اقتصادی در بازارهای مالی استفاده میشوند.
اگر میخواهید در دنیای سرمایهگذاری فعالیت کنید، باید با انواع شاخصها آشنا شوید. این شاخصها، نمودارهای فنیای هستند که از طریق قیمتها، حجم بازار یا سود باز یک اوراق بهادار بهدست میآیند. برخی از شاخصهای فنی رایجی که با آنها بیشتر سروکار داریم عبارتاند از میانگین متحرک (moving averages)، واگرایی-همگرایی میانگین متحرک (moving average convergence divergence- MACD)، شاخص قدرت نسبی (relative strength index – RSI) و حجم متعادل (on-balance-volume – OBV).
در علم دادهها، معمولاً یک اندیکاتور به بخشی از دادههای اقتصادی اشاره دارد که برای اندازهگیری وضعیت اقتصادی و پیشبینی جهت آن استفاده میشود و شامل شاخص قیمت مصرفکننده (CPI)، تولید ناخالص داخلی (GDP) و آمار بیکاری است.
اندیکاتور چیست؟
تریدرها برای رصد لحظهای بازارهای مالی، از ابزارهای زیادی استفاده میکنند. اطلاعاتی که از رصد این بازارها بهدست میآید، باید به وسیلهی ابزارهای دیگری به مرحلهی تجزیه و تحلیل برسد.
اندیکاتور به مجموعهای از ابزارهای اعمالشده در نمودارهای معاملاتی گفته میشود که با استفاده از آنها، میتوانیم روند آیندهی بازار را با شفافیت و دقت بیشتری پیشبینی کنیم. به عنوان مثال، میتوانیم با استفاده از این شاخصها مشخص کنیم که آیا بازار در حال رشد است تا فقط در حال تغییر است؟
همچنین، این شاخصها اطلاعات خاصی از بازار را به ما ارائه میدهند؛ به عنوان مثال، زمانی که یک سهام یا دارایی در محدودهای بیش از حد موردانتظار خریداری یا فروخته میشود، میتوانیم آن را رصد و پیگیری کنیم.
به طور کلی، میتوانیم اندیکاتورها را به دو قسمت اقتصادی و تکنیکال یا همان فنی تقسیمبندی کنیم.
شاخصهای اقتصادی، معیارهای آماریای هستند که از آنها برای اندازهگیری و مشخصکردن رشد یا کاهش اقتصاد در کل یا بخشهای درون اقتصاد جامعتر استفاده میشود. شاخصهایی که در تحلیل تکنیکال استفاده میشوند، شرایط فعلی اقتصادی و صنعتی را به صورت آماری نشان میدهند تا بتوانیم یک بینش و دید عمیق نسبت به پتانسیلهای سودآوری آیندهی شرکتهای دولتی داشته باشیم. میتوانیم با استفاده از یک سرور مجازی مانند سرور مجازی آلمان به رصد بازارهای مالی پرداخته و بر اساس اطلاعات و هدفتان، از یک شاخص خاص برای تجزیه و تحلیل استفاده کنیم. از شاخصهای تکنیکال به طور گستردهای در تحلیل تکنیکال برای پیشبینی تغییراتی که در آینده در روند سهام یا الگوی قیمت در داراییهای معاملهشده ایجاد خواهدشد، استفاده میشود.
حال شاید برایتان سؤال پیش آمده باشد که اصلاً یک اندیکاتور چه شکلی است؟ این شاخصها به دو طریق قابلنمایش هستند:
- مانند شمارهی 1، در یک منطقهی جداگانه در زیر نمودار قیمت نشان داده میشوند. شاخصهای stochastic و MACD به این صورت در روی نمودار اعمال میشوند.
- مانند شمارهی 2 به طور مستقیم در نمودار قیمت اعمال میشوند. شاخصهای میانگین متحرک، کانالها یا باندهای Bollinger بدین صورت نمایش داده میشوند.
کاربردهای اندیکاتور در بازارهای مالی
تا اینجا فهمیدیم که دو نوع شاخص اصلی ترید چیست و چگونه در یک نمودار اعمال میشوند. اما هر کدام از این شاخصها چکار میکنند و چه کاربردهایی دارند؟ در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا میشویم.
اندیکاتور اقتصادی
شاخصهای اقتصادی زیادی در بخشهای خصوصی و دولتی ایجاد میشوند که به تحلیل دادهها و پیشبینی وضعیت بازار کمک میکنند.
به عنوان مثال، یکی از این شاخصها، دفتر آمار کار (Bureau of Labor Statistics) است که یک بازوی تحقیقاتی قدرتمند در وزارت کار ایالات متحده آمریکا به شمار میرود. این شاخص، در ابتدا تمام دادههای موردنیاز در مورد قیمتها، بیکاری، اشتغال، غرامت، شرایط کار و بهرهوری افراد را جمعآوری کرده و یک گزارش جامع و کامل دربارهی قیمت که حاوی اطلاعاتی در مورد تورم، قیمتهای واردات و صادرات و همچنین هزینههای مصرفکنندگان است را تحویل میدهد.
شاخص اقتصادی شناختهشدهی دیگر PMI است که به عنوان شاخص خرید مدیران از آن یاد میشود و حاوی اطلاعاتی در مورد سفارشات تولیدی و غیرتولیدی صنایع است. این شاخص، یک آمار دقیق از فعالیت اقتصادی را ارائه میدهد. وزارت بازرگانی ایالات متحده از اینگونه شاخصها برای ارزیابی اقتصادی خود از اقتصاد روز استفاده میکند.
در قرن اخیر، املاک و مستغلات جزو اندیکاتورهای اقتصادی پیشرو بودهاند. میتوان از چندین معیار مختلف برای اندازهگیری رشد مسکن استفاده کرد؛ مانند شاخص S&P/Case-Shiller که قیمتهای فروش مسکن در یک بازهی زمانی را اندازهگیری میکند و شاخص بازار مسکن NAHB/Wells Fargo که شامل یک نظرسنجی از سازندگان خانه است و اشتهای بازار برای ساخت خانههای جدید را اندازهگیری میکند.
از اندیکاتورهای اقتصادی رایج دیگر میتوان به شاخص نرخ بهره، شاخص عرضهی پول و تمایل مصرفکننده اشاره کرد.
اندیکاتور تکنیکال
اندیکاتور تکنیکال شامل شاخصی است که محاسبهی ریاضی بر اساس قیمت یا حجم اوراق بهادار را شامل میشود. این شاخص، از نتیجهی محاسبات برای پیشبینی قیمتهای آیندهی بازار استفاده میکند. برخی از رایجترین اندیکاتورهای تکنیکال عبارتند از واگرایی-همگرایی میانگین متحرک (MACD) و شاخص قدرت نسبی (RSI).
شاخص MACD بر این فرض استوار است که قیمت یک دارایی معاملهشده، به این تمایل دارد که به خطترند خودش برگردد. شاخص RSI نیز اندازهی سودهای اخیر را با زیانهای اخیر مقایسه میکند تا حرکت قیمت دارایی را ردیابی کند. تریدرهای فنی و حرفهای، با استفاده اندیکاتورهای MACD و RSI میتوانند نمودارهای قیمت دارایی را بررسی کرده و پس از تجزیه و تحلیل، الگوهایی که زمان مناسب خرید یا فروش را نشان میدهد را پیدا کنند.
اهمیت اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
از آنجایی که اندیکاتورهای تکنیکال بسیار رایج هستند و اطلاعات مفیدی به تریدرها و معاملهگرانی که در بازارهای مالی فعال هستند میدهند، بهتراست کمی بیشتر با اهمیت این نوع شاخصها آشنا شویم. قبل از هر چیزی، بیایید کمی با تحلیل تکنیکال آشنا شویم.
تحلیل تکنیکال، یک رشتهی تجاری است که بر روی ارزیابی سرمایهگذاریها و شناسایی فرصتهای معاملاتی تمرکز دارد و با تجزیه و تحلیل روندهای آماری جمعآوری شده از فعالیتهای معاملاتی مانند روند قیمت یا حجم بازار، اطلاعات خوبی به معاملهگران میدهد. در تحلیل فنی، برخلاف تحلیل بنیادی که سعی در ارزیابی ارزش ذاتی یک اوراق بهادار بر اساس دادههای مالی یا اقتصادی دارد، تمرکز تحلیلگران تکنیکال بر روی الگوهای حرکت قیمتها، سیگنالهای معاملاتی و ابزارهای تحلیل نمودار دیگر است و تحلیلگران میتوانند از این ابزارها برای ارزیابی قدرت یا ضعف یک اوراق بهادار استفاده کنند.
در ادامه، شما میتوانید از تجزیه و تحلیل تکنیکال بر روی هر امنیتی با دادههای معاملاتی تاریخی استفاده کنید. این دادهها میتوانند شامل سهام، قراردادهای آتی، درآمدهای ثابت، کالاها، ارزهای ثابت یا دیجیتالی و سایر اوراق بهادار باشند. این نوع تحلیل در بازارهای کالاها و فارکس بسیار رایج است و معاملهگران با استفاده از آن میتوانند بر روی حرکات کوتاهمدت قیمت تمرکز کرده و سود بیشتری کسب کنند.
اندیکاتور تکنیکال که اکثر تریدرها آن را فقط با نام تکنیکال صدا میزنند، به جای اینکه بر روی اصول یک کسبوکار مانند درآمد، حجم یا تمایل بازار تمرکز داشته باشد، بر روی دادههای معاملاتی تاریخی مانند قیمت، بازده و سود متمرکز است. این نوع اندیکاتورها معمولاً توسط معاملهگران فعال استفاده میشوند، زیرا برای تجزیه و تحلیل کوتاهمدت طراحی شدهاند. با این حال، تریدرهای بلندمدت نیز میتوانند از این نوع شاخصها برای شناسایی نقاط ورود و خروج بازار استفاده کنند.
انواع اندیکاتور در ترید ارز دیجیتال
یکی از چالشهایی که ممکناست به عنوان یک تریدر با آن مواجه شوید، شناسایی و انتخاب اندیکاتور مناسب برای اهداف مختلف است. اینکه بتوانید شاخص مناسب برای وزندادن به حجم معاملات یا قیمتها را برای پیداکردن یک روند قوی شناسایی کنید، به شناخت انواع شاخصها و تمرین و تکرار زیاد نیاز دارد.
پیداکردن اندیکاتور مناسب به شما کمک میکند تا اطلاعات دقیقتری از بازارهای مالی داشته باشید و تصمیمات معقولانهتر و پربازدهی بگیرید. در این قسمت، ما شاخصهای مورد نیاز برای ترید ارز دیجیتال را در 4 دستهی اصلی قرار دادیم. این دستهها عبارتند از:
اندیکاتورهای ترند (Trend Indicator)
تریدرها از شاخصهای ترند برای مشخصکردن اینکه آیا بازار صعودی، نزولی و یا ترکیبی از این دو است، استفاده میکنند. فهم این نوع اندیکاتورها بسیار راحت است. در صورتی که قیمت برای مدتزمان طولانی، روند افزایشی داشته باشد، یک بازار صعودی داریم و در صورتی روند قیمت برای مدتزمان طولانی به صورت نزولی باشد، یک بازار نزولی داریم. در صورتی که روند قیمتها نه صعودی باشد و نه نزولی، بازار را ثابت در نظر میگیریم.
برخی از اندیکاتورهای ترند محبوبی که تریدرهای ارز دیجیتال برای تعیین روند بازار استفاده میکنند، عبارتند از:
- Moving Averages
- MACD
اندیکاتور حجمی (Volume Indicators)
تریدرهای ارز دیجیتال از این نوع شاخصها برای تشخیص قدرت روند بازار استفاده میکنند. برخی از محبوبترین اندیکاتورهای حجمی عبارتند از:
- On Balance Volume (OBV)
- Volume
اندیکاتور نوسانی (Volatility Indicator)
همانطور که از نامش پیداست، از این نوع شاخصها برای شناسایی فرصتهای معاملاتیای که از تغییرات مکرر قیمتهای داراییهای کریپتو بدست میآیند، استفاده میشود. یک مثال محبوب از اندیکاتور نوسانی عبارتند از:
- Bollinger Bands
اندیکاتورهای حرکتی (Momentum Indicators)
اندیکاتورهای حرکتی یا مومنتوم برای مشخصکردن قدرت یک روند و همچنین تداوم یا معکوسشدن روند قیمتها استفاده میشوند. از محبوبترین اندیکاتورای حرکتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- RSI
- MACD
- ADI
- Stochastic Oscillator
نحوه استفاده از اندیکاتور
اکثر تریدرها و معاملهگران فعال بازارهای مالی از چندین اندیکاتور معاملاتی فنی برای شناسایی دقیقتر نقاط ورود و خروج بازار استفاده میکنند. همانطور که میدانید، صدها شاخص در اکثر پلتفرمهای معاملاتی وجود دارد. در نتیجه، استفاده صحیح از این شاخصها، نیاز به شناخت برخی مسائل دارد. در این قسمت، به بررسی نحوهی انتخاب چند شاخص مناسب، جلوگیری از زیادشدن بار اطلاعاتی و نحوهی بهینهسازی شاخصها برای استفادهی بهینه و بهتر میپردازیم.
نحوهی انتخاب و استفاده از چند شاخص مناسب
-
استفاده از انواع مناسب اندیکاتورها: تحلیلگران از شاخصهای مختلف برای ارزیابی عملکرد تاریخی و همچنین پیشبینی قیمتهای آیندهی بازار استفاده میکنند. لازم به ذکر است که این شاخصها به تنهایی هیچ سیگنال خرید و فروشی به شما نمیدهند و فقط میتوانید با استفاده از آنها، نقاط مناسب ورود و خروج بازار را پیشبینی کنید. نوع تفسیر هر شاخص نیز از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است. بهتراست از بین این شاخصها، آنهایی که میتوانند تفسیر خوبی از روندها، حرکتها، نوسانات و حجمها بدهند را انتخاب کنید.
-
جلوگیری از زیاد شدن بار اطلاعاتی: “چندخطی بودن” یک اصلاح آماری است و به شمارش چندگانه یک اطلاعات میپردازد. در تحلیل تکنیکال، چندخطی بودن رایج است. نتایج مختلف، باعث ایجاد سیگنالهای اضافی میشود و این سیگنالها میتوانند گمراه کننده باشند. از آنجایی که اکثر تریدرهای فعال به طور همزمان از چندین شاخص استفاده میکنند، احتمال چندخطی بودن افزایش مییابد. در زمان انتخاب شاخص، بهتراست فقط آنهایی را انتخاب کنید که اطلاعات مفید و موردنیازتان را ارائه میدهند.
-
استفاده از شاخصهای مکمل: یکی از راههای جلوگیری از ایجاد مشکل چندخطی، استفاده از شاخصهایی است که مکمل یکدیگر هستند و نتایج اضافی را به همراه ندارند. به عنوان مثال، استفاده از یک اندیکاتور حرکتی و یک اندیکاتور ترند گزینهی خوبی است. شکل زیر، تصویری را نشان میدهد که در آن، از این دو شاخص استفاده شدهاست. از آنجایی که هر کدام از این شاخصها، تفسیر متفاوتی را دربارهی شرایط بازار ارائه میدهند، میتوان از یکی از آنها برای تأیید دیگری استفاده کرد.
تمیز نگه داشتن نمودارهای معاملاتی
- نحوهی پاک کردن نمودارها: از آنجایی که تریدرها از نمودارها برای ورود به بازارها استفاده میکنند، مهم است که این نمودارها در عین سادگی، دارای اطلاعات مناسبی برای افزایش قدرت تحلیل و تجزیه داشته باشند. هر چه فضای کاری آسانتر و دقیقتر باشد، خواندن و تفسیر نمودارها راحتتر میشود و بدین صورت، شانس بهبود آگاهی و تشخیص صحیح توسط تریدر افزایش مییابد. اکثر پلتفرمهای معاملاتی دارای تنظیماتی برای سفارشیسازی محیط کاری مانند انتخاب طرح و رنگ، انتخاب پسزمینه، انتخاب فونت، پنجرههای ورود، فیلدهای خبری و غیره هستند.
- کمکردن بار اطلاعاتی اضافی: بسیاری از تریدرهای حرفهای، از چندین نمایشگر مختلف برای نمایش نمودارها و پنجرههای ورود سفارش استفاده میکنند. زمانی که تریدر سعی میکند تا دادههای زیادی را تفسیر کند، بار اطلاعاتی اضافی وارد روند تشخیص میشود و عملاً بسیاری از این اطلاعات، بیاستفاده باقی میمانند و یا غیرضروری هستند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتراست اندیکاتورهای یکسان یا اضافی و یا آنهایی که هیچ استفادهای ندارند را حذف کنید.
- نکاتی برای سازماندهی بهتر اندیکاتورها: برای ایجاد یک فضای کاری خوب که سرعت تحلیل و تفسیرتان را افزایش میدهد، بهتراست نمودارها را به شیوهای کاربرپسند تنظیم و ذخیره کنید. شما میتوانید نمادهای معاملاتی را به همراه هر اندیکاتور فنی و بدون ایجاد هرگونه اختلالی تغییر دهید. بهتراست رنگها را به گونهای انتخاب کنید که به راحتی قابلمشاهده بوده و کنتراست یا تفاوت زیادی ایجاد نکنند. چیدمان فضای کاری نیز بسیار مهم است. تمام ابزارهای موردنیازتان را طبق سلیقه و راحتی استفاده بچینید. همچنین، انتخاب اندازهی و فونت حروف نیز نقش مهمی در راحتشدن خوانایی نمودارها دارد. شکل زیر، یک نمونه از نمودار سازماندهیشده، ساده و بسیار خوانا را نشان میدهد.
بهینهسازی اندیکاتور ها
- انتخاب متغیرهای ورودی تعریفشده توسط کاربر: اینکه باید از کدام اندیکاتور فنی استفاده کنید و چگونه از این شاخصها بهترین تحلیل را داشته باشید، کاملاً بر عهدهی شماست. اکثر شاخصهای محبوب مانند شاخصهای حرکتی یا نوسانی، با تغییر مقادیر ورودی، متغیرهای تعریفشده توسط کاربر که رفتار اندیکاتور را تغییر میدهند را به سادگی عوض میکنند. برای اینکه مقادیر متفاوتی به یک شاخص بدهید، میتوانید متغیرهایی مانند دوره look-back یا نوع دادههای قیمت مورداستفاده را تغییر دهید. در شکل زیر، نمونهای انواع متغیرهای ورودی را مشاهده میکنید که برای تغییر رفتار شاخص تنظیم میشوند:
- بهینهسازی: اکثر پلتفرمهای معاملاتی، به شما اجازه میدهند تا برای تعیین ورودیهایی که منجر به عملکرد بهینه میشوند، برخی از بهینهسازیها را امتحان کنید. شما میتوانید محدودهای را برای یک ورودی مشخص وارد کنید و پلتفرم برای پیداکردن مطلوبترین ورودی، محاسباتی را انجام میدهد. میتوان از بهینهسازی چندمتغیره برای تجزیه و تحلیل دو یا چند ورودی استفاده کرد تا بفهمیم چه ترکیبی از متغیرها به بهبود نتایج منجر میشوند.
- اجتناب از بهینهسازی بیش از حد: در عین حال که امتحان بهینهسازی به تریدرها کمک میکند تا سودآورترین ورودیها را شناسایی کنند، بهینهسازی بیش از حد میتواند شرایطی را ایجاد کند که در آن، نتایج بسیار فراتر از حد انتظار به نظر میرسند، اما معاملات زنده آسیب میبینند؛ زیرا سیستم را به گونهای طراحی کردهایم که فقط در یک مجموعه تاریخی خاص، عملکرد خوبی را نشان میدهد. بهتراست برای اجتناب از چنین شرایطی، از تکنیکهای backtesting مناسب و forward testing استفاده کنید.
استفاده از اندیکاتور در استراتژیهای معاملاتی
به مجموعهای از قوانین عینی و مطلق که تعیین میکنند تریدر چه زمانی اقدام خاصی را انجام دهد، استراتژیهای معاملاتی گفته میشود. این استراتژیها شامل فیلترها و محرکهای ترید هستند و بر اساس اندیکاتورها مشخص میشوند. فیلتر ترید، شرایط راهاندازی را شناسایی میکند و محرکترید دقیقاً مشخص میکند که یک اقدام خاص باید در چه زمانی انجام شود.
به عنوان مثال، فیلتر ترید میتواند قیمتی باشد که بالاتر از moving average 20 روزه بسته شدهاست. این فیلتر، زمینه را برای محرکترید آماده میکند تا در صورتی که شرایط واقعی باشد، تریدر را وادار به عمل کند. زمانی که قیمت به یک نقطه بالاتر از نواری که moving average 200 روزه قرار دارد برسد، محرکترید انجام میشود.
نوع اندیکاتوری که هر تریدر برای توسعهی استراتژی معاملاتیاش انتخاب میکند، بستگی به نوع استراتژی و سبک معامله و تحمل ریسک او دارد. تریدری که به دنبال حرکتهای بلندمدت با سود قابلتوجه است، میتواند بر روی استراتژی ترند تمرکز کرده و از یک اندیکاتور ترند استفاده کند. تریدرهایی که به حرکتهای کوچک با سودهای مکرر کوچک علاقهمند هستند نیز میتوانند از استراتژی مبتنی بر نوسانات استفاده کنند.
یکی از استراتژیهایی که در بازار وجود دارد، استفاده از سیستم معاملاتی “جعبه سیاه” است. در سیستمهای معاملاتی جعبه سیاه، از قبل، تمام تحقیقات و آزمونهای backtesting از نظر تئوری انجام شده و تریدرها میتوانند این سیستمها را خریداری کرده و در معاملاتشان استفاده کنند. نقطه ضعف این راهکار این است که روش استفادهشده در این سیستم معمولاً فاش نمیشود و معمولاً کاربران نمیتوانند برای بازتاب سبک معاملاتی منحصربهفردشان، هیچگونه سفارشیسازیای انجام دهند.
بهترین اندیکاتور کدام است؟
واقعیت این است که هر اندیکاتور برای هدف خاصی استفاده میشود. همچنین، هیچ ترکیب مشخص و دقیقی از شاخصها وجود ندارد که بتواند در همهی موارد، بازارهای مالی را به طور 100% پیشبینی کند. در این قسمت، 10 مورد از برترین اندیکاتورهای سال 2023 را معرفی میکنیم تا با دیدن این لیست، در زمان انتخاب شاخص، بهترین گزینهی موجود را انتخاب کنید:
- Moving Average
- Relative Strength Index (RSI)
- Bollinger Bands
- On-Balance-Volume (OBV)
- Ichimoku Cloud
- Moving Average Convergence Divergence (MACD)
- Fibonacci Retracement
- Stochastic Oscillator
- Aroon Indicator
- On-Chain Metrics
جمعبندی
به شاخصهای آماریای که برای اندازهگیری شرایط فعلی و پیشبینی روندهای مالی و اقتصادی در بازارهای مالی استفاده میشوند، اندیکاتور گفته میشود. هر تریدر، بسته به سبک معاملاتیای که دارد، میتواند به طور همزمان از یک یا چند اندیکاتور برای پیشبینی روند بازارهای مالی استفاده کند.
با این حال، هیچ ترکیبی از اندیکاتورها وجود ندارد که روند حرکت بازار را به طور 100 درصد پیشبینی کند. همچنین، استفاده نادرست از اندیکاتورها میتواند باعث تفسیر اشتباه و در نتیجه، ضررهای مالی شود.
تریدرها و معاملهگرانی که قصد استفاده از این ابزار را دارند، بهتراست قبل از هر چیزی، به خوبی با آن آشنا شده و با استفادهی صحیح از آن، شانس موفقیتشان در بازارهای مالی را افزایش دهند.