اسنپ شات چیست؟ آشنایی با مفهوم snapshot در سرور

در دنیای امروز که داده‌ها حیاتی‌ترین دارایی هر کسب‌وکار به حساب می‌آیند، محافظت از اطلاعات اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از تکنولوژی‌هایی که در این زمینه زیاد شنیده می‌شود، Snapshot است. اما دقیقاً اسنپ شات چیست و چه فرقی با Backup دارد؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی این تکنولوژی پرداخته و تفاوت آن با روش‌های دیگری مانند بکاپ را توضیح دهیم.

Snapshot چیست؟

به زبان ساده، Snapshot یک کپی لحظه‌ای از وضعیت داده‌ها است. این کپی می‌تواند از یک دیسک، یک سرور مجازی (VM) یا حتی یک نرم‌افزار در یک لحظه خاص تهیه شود. برخلاف Backup که معمولاً شامل کپی کامل از داده‌هاست و ممکن است زمان زیادی ببرد، Snapshot فقط تغییراتی که نسبت به نسخه قبلی رخ داده را ذخیره می‌کند. به نوعی، گرفتن Snapshot مثل گرفتن یک عکس فوری از وضعیت سیستم است؛ تصویری که بعداً می‌توانیم در صورت نیاز به آن بازگردیم.

تفاوت Snapshot با Backup چیست؟

هرچند گاهی در صحبت‌های روزمره این دو اصطلاح به جای هم استفاده می‌شوند، اما تفاوت زیادی بین آن‌ها وجود دارد:

• Backup معمولاً برای ذخیره‌سازی بلندمدت داده‌ها به کار می‌رود و در محل‌هایی جداگانه مثل سرور دیگر یا فضای ابری نگهداری می‌شود.
• Snapshot بیشتر برای بازیابی سریع در کوتاه‌مدت کاربرد دارد و اغلب روی همان سرور یا استوریجی که داده اصلی وجود دارد ذخیره می‌شود.
• Backup می‌تواند شامل کندی یا کاهش عملکرد سرور شود اما Snapshot تقریباً آنی و بدون اختلال است.
• در Backup، همه اطلاعات کپی می‌شود؛ در حالی که Snapshot فقط داده‌های تغییر یافته را ذخیره می‌کند و به همین دلیل فضای کمتری می‌گیرد.

برای درک بهتر تفاوت میان Backup و Snapshot، نگاهی به جدول زیر بیندازید. این مقایسه خلاصه به شما کمک می‌کند در یک نگاه، کاربردها، مزایا و محدودیت‌های هر کدام را بهتر بشناسید:

در نتیجه اسنپ شات جایگزین بکاپ نمی‌شود، بلکه در کنار آن باید استفاده شود تا محافظت جامع از داده‌ها فراهم گردد.

در بسیاری از سازمان‌ها، بکاپ‌گیری از سرور مجازی به‌عنوان یک روش استاندارد برای ذخیره‌سازی داده‌ها به‌کار می‌رود. این روش معمولاً زمان‌بر است و شامل کپی تمام داده‌ها می‌شود، که به‌ویژه در سرورهای مجازی نیازمند فضای زیادی است. اما در کنار این روش سنتی، استفاده از Snapshot به دلیل سرعت بالاتر در تهیه کپی‌های لحظه‌ای و کاهش مصرف فضای ذخیره‌سازی به‌طور فزاینده‌ای محبوب شده است.

برای حفاظت بیشتر از داده‌ها و جلوگیری از خطرات احتمالی، برخی سازمان‌ها ترجیح می‌دهند که برای بکاپ‌گیری در سرور اختصاصی، اسنپ شات ها را در سرور اختصاصی ایران ذخیره کنند. این روش می‌تواند امنیت داده‌ها را بهبود بخشیده و همچنین در مواقع بحرانی سرعت بازیابی را افزایش دهد.

اسنپ شات چه کاربردی دارد؟

Snapshot در محیط‌های هاستینگ و دیتاسنتر کاربردهای زیادی دارد. برخی از رایج‌ترین آن‌ها:

• بازیابی سریع سیستم: اگر یک سیستم عامل، سرور یا VM دچار مشکل شد، می‌توان ظرف چند دقیقه آن را به وضعیت سالم قبلی برگرداند.
• تست و توسعه: تیم‌های تست، توسعه و دواپس Dev/Test می‌توانند با استفاده از Snapshot به راحتی محیط‌های تستی مختلف ایجاد کنند بدون اینکه سیستم اصلی آسیب ببیند.
• مدیریت فضای ذخیره‌سازی: با تکنولوژی‌هایی مثل Dedupe و Incremental Snapshot، مصرف فضای دیسک بهینه‌تر می‌شود.
• محافظت از اپلیکیشن‌های حساس: سیستم‌هایی با نرخ تغییر بالای داده (مثل دیتابیس‌های مالی یا سیستم‌های CRM) نیاز به گرفتن Snapshot در بازه‌های زمانی کوتاه دارند.

اسنپ شات چگونه کار می‌کند؟

فرض کنید در حال ویرایش یک متن طولانی هستید و هر چند دقیقه یک‌بار نسخه‌ای از آن ذخیره می‌کنید. Snapshot دقیقاً همین کار را در سطح سرور یا دیسک انجام می‌دهد؛ به جای اینکه هر بار تمام فایل‌ها را کپی کند، تنها تغییرات جدید ثبت می‌شود.

در اکثر سیستم‌ها، فرآیند Snapshot با استفاده از تکنیک‌هایی مثل Copy-on-Write یا Redirect-on-Write انجام می‌شود. در این روش‌ها، به جای بازنویسی داده‌های قدیمی، تغییرات جدید در محل جدیدی نوشته می‌شوند. این کار باعث افزایش سرعت تهیه Snapshot و تسهیل بازیابی اطلاعات می‌شود.

مزایا و معایب اسنپ شات

مزایا:

• ایجاد Snapshot تقریباً لحظه‌ای است و اختلالی در سرویس‌های در حال اجرا ایجاد نمی‌کند.
• استفاده از Snapshot هزینه ذخیره‌سازی را به شدت کاهش می‌دهد.
• در مواقع بحران مثل حذف تصادفی فایل‌ها یا حملات سایبری می‌تواند عملیات Recovery را بسیار سریع‌تر کند.
• اسنپ‌شات‌ها می‌توانند به طور خودکار در زمان‌های مشخص گرفته شوند و بدون نیاز به تهیه پشتیبان‌های سنگین و زمان‌بر، همواره داده‌ها برای بازیابی سریع و آسان آماده باشند.

معایب:

• چون اسنپ شات ها معمولاً روی همان Storage اصلی ذخیره می‌شوند، در صورت خرابی سخت‌افزاری، هم داده اصلی و هم اسنپ‌شات ممکن است از بین بروند.
• نگهداری تعداد زیاد  اسنپ‌شات می‌تواند باعث کندی عملکرد سیستم شود.
•  اسنپ‌شات برای آرشیو بلندمدت مناسب نیست و بیشتر در کنار Backup باید استفاده شود.

تکنولوژی Cohesity در اسنپ شات ها

در سال‌های اخیر، شرکت Cohesity با معرفی تکنولوژی SnapTree تحولی چشمگیر در دنیای Snapshot ایجاد کرده است. به جای استفاده از روش سنتی Copy-on-Write که منجر به ایجاد زنجیره‌ای طولانی از تغییرات می‌شود، Cohesity از تکنیک Distributed-Redirect-on-Write (DROW) بهره می‌برد. در این روش، تمامی تغییرات به‌طور توزیع‌شده در کلاستر ثبت می‌شود، که این امر باعث افزایش چشمگیر سرعت نوشتن و کاهش قابل توجه RPO و RTO می‌شود؛ به بیان دیگر با استفاده از اسنپ‌شات، می‌توان زمان‌های از دست رفتن داده‌ها و زمان بازیابی را به طور چشمگیری کاهش داد.

مزایای استفاده از SnapTree شامل:

• بازیابی و پشتیبان‌گیری تا ۹۰٪ سریع‌تر
• مقیاس‌پذیری به‌صورت Pay-as-you-grow
• کاهش چشمگیر TCO با جلوگیری از رشد بی‌رویه حجم داده‌های کپی شده

جمع‌بندی

در پاسخ به سوال اسنپ‌شات چیست باید گفت اسنپ‌شات یک روش سریع، موثر و قابل اعتماد برای ایجاد کپی‌های موقتی از داده‌ها است که امکان بازگشت به وضعیت قبلی سیستم را فراهم می‌کند.با استفاده از اسنپ‌شات، امکان بازگشت سریع به وضعیت قبلی سیستم در مواقع بحرانی فراهم می‌شود. امیدواریم این مقاله توانسته باشد درک بهتری از مفهوم اسنپ‌شات و ویژگی‌های آن برای شما ایجاد کرده باشد.