ملی شدن اینترنت و حفظ دسترسی بین‌المللی وب سایت

در روزهای اخیر، شاهد اختلالات گسترده در زیرساخت‌های اینترنتی کشور بودیم. اتفاقاتی که در هفته‌های اخیر شاهد آن بودیم آسیب‌های جدی به دیتاسنترها و سرویس‌دهنده‌های اینترنتی وارد کرد. بسیاری از وب‌سایت‌ها یا از دسترس خارج شدند یا صرفاً به صورت ایران‌اکسس (محدود به آی‌پی‌های داخل کشور) در دسترس بودند. در چنین شرایطی بحرانی، حفظ دسترسی بین‌المللی به یک وب‌سایت، به خصوص برای کسب‌وکارهایی که مشتریان، شرکای خارجی یا مخاطبان بین‌المللی دارند، حیاتی است. در این مقاله به روش‌هایی می‌پردازیم که به شما در حفظ دسترسی بین‌المللی وب سایت در زمان ملی شدن اینترنت داخلی کمک می‌کنند.

ایران‌اکسس چیست و چرا اعمال می‌شود؟

ایران‌اکسس به حالتی اشاره دارد که در آن یک وب‌سایت، به دلایل امنیتی یا سیاسات‌های مدیر سیستم یا دلایلی مانند ملی شدن اینترنت دسترسی خود را به آی‌پی‌های داخلی ایران محدود می‌کند. این محدودیت معمولاً از طریق تنظیمات فایل‌های پیکربندی سرور مانند .htaccess در سرورهای آپاچی یا تنظیمات فایروال اعمال می‌شود. در شرایط بحرانی مانند حملات سایبری یا قطعی زیرساخت‌ها، وب‌سایت‌ها برای محافظت از خود در برابر حملات DDoS یا دسترسی غیرمجاز، این محدودیت را اعمال می‌کنند.

این محدودیت‌ها، اگرچه در کوتاه‌مدت از سرورها در برابر حملات محافظت می‌کنند، می‌توانند دسترسی کاربران خارج از ایران را مختل کنند. این موضوع به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که خدمات بین‌المللی ارائه می‌دهند، مانند بانک‌ها، صرافی‌های آنلاین یا پلتفرم‌های تجارت الکترونیک، چالش‌برانگیز است.

Dual Hosting (استفاده از دو میزبانی)

Dual Hosting به معنای میزبانی وب‌سایت روی دو سرور مجزا است: یک سرور مجازی ایران برای کاربران داخلی در زمان ملی شدن اینترنت و یک سرور در خارج از ایران برای کاربران بین‌المللی. این روش به شما امکان می‌دهد که در شرایط ایران اکسس شدن سایت، دسترسی کاربران خارجی را از طریق سرور خارجی حفظ کنید، در حالی که کاربران داخلی از سرور ایرانی استفاده می‌کنند.

یک سرور در ایران (در دیتاسنتری مانند افرانت یا پارس‌آنلاین) و یک سرور در کشوری با زیرساخت پایدار (مانند سرور مجازی آلمان یا سرور مجازی هلند) راه‌اندازی کنید.

از ابزارهایی مانند rsync، گیت، یا پایگاه‌داده‌های توزیع‌شده (مانند MySQL Replication) برای همگام‌سازی محتوای وب‌سایت بین دو سرور استفاده کنید.

از GeoDNS یا لود بالانسر برای هدایت ترافیک استفاده کنید:

• کاربران با آی‌پی‌های ایرانی (مانند محدوده 185.143.232.0/22) به سرور ایران هدایت شوند.
• کاربران با آی‌پی‌های غیرایرانی به سرور خارجی هدایت شوند.
• می‌توانید از ارائه‌دهندگان DNS مانند Cloudflare برای این منظور استفاده کنید.

اطمینان حاصل کنید که هر دو سرور از HTTPS استفاده می‌کنند و فایروال‌های مناسب (مانند iptables یا Cloudflare Firewall) برای محافظت در برابر حملات DDoS تنظیم شده‌اند.

مثال عملی: فرض کنید وب‌سایت شما example.com است. سرور ایرانی شما در دیتاسنتر پارس‌آنلاین با آی‌پی 185.143.232.10 میزبانی می‌شود و سرور خارجی شما در آلمان با آی‌پی 172.67.123.45 قرار دارد. با استفاده از GeoDNS، می‌توانید ترافیک ایرانی را به سرور ایران و ترافیک خارجی را به سرور آلمان هدایت کنید. برای همگام‌سازی، از rsync برای انتقال فایل‌ها و MySQL Replication برای پایگاه‌داده استفاده کنید.

 استفاده از دامنه یا ساب‌دامنه جداگانه برای سرورهای داخلی و خارجی

این روش شامل میزبانی وب‌سایت روی دو سرور (یکی در ایران و یکی در خارج) و استفاده از دامنه‌ها یا ساب‌دامنه‌های جداگانه برای هر کدام است. به عنوان مثال، می‌توانید سایت اصلی را برای کاربران بین‌المللی روی سرور خارجی با دامنه‌ای مانند example.com میزبانی کنید و برای کاربران ایرانی، یک ساب‌دامنه (مانند ir.example.com) یا یک دامنه جداگانه (مانند example.ir) روی سرور ایرانی راه‌اندازی کنید. سپس، این آدرس‌ها را به کاربران ایرانی اطلاع دهید تا در شرایط ایران‌ اکسس از سرور داخلی استفاده کنند. در ادامه به بررسی این روش می‌پردازیم:

راه‌اندازی سرورها

وب‌سایت اصلی را روی سروری در خارج از ایران (مانند آلمان یا هلند) میزبانی کنید. این سرور برای کاربران بین‌المللی و موتورهای جستجو مانند گوگل در دسترس خواهد بود.

یک نسخه از وب‌سایت را روی سروری در ایران (مانند دیتاسنترهای آسیاتک یا افرانت) میزبانی کنید. این سرور در زمان ملی شدن اینترنت برای کاربران داخلی با آی‌پی‌های ایرانی قابل دسترس خواهد بود.

پیکربندی دامنه یا ساب‌دامنه

دامنه اصلی (مثلاً example.com) را به سرور خارج مانند سرور مجازی آلمان متصل کنید.

یک ساب دامین (مثلاً ir.example.com) یا دامنه جداگانه (مثلاً example.ir) را به سرور ایران متصل کنید.

از رکوردهای DNS (مانند A یا CNAME) برای اشاره به آی‌پی‌های مربوطه استفاده کنید. برای مثال:

example.com → 172.67.123.45 (سرور خارجی)

ir.example.com یا example.ir → 185.143.232.10 (سرور ایرانی)

اطلاع‌رسانی به کاربران خود در ایران

از طریق ایمیل، پیامک، شبکه‌های اجتماعی، یا اعلان‌های وب‌سایت، کاربران ایرانی را از آدرس جدید (مثلاً ir.example.com) مطلع کنید.

برای سهولت استفاده کاربران، می‌توانید یک صفحه لندینگ (landing page) روی سرور خارجی ایجاد کنید که کاربران ایرانی را به آدرس داخلی هدایت کند.

بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو

اطمینان حاصل کنید که نسخه خارجی وب‌سایت (مثلاً example.com) برای گوگل و سایر موتورهای جستجو قابل خزیدن است.

از تگ‌های hreflang در HTML استفاده کنید تا موتورهای جستجو نسخه‌های مختلف وب‌سایت را برای زبان‌ها یا مناطق مختلف شناسایی کنند:

<link rel="alternate" hreflang="fa-IR" href="https://ir.example.com" />

<link rel="alternate" hreflang="en" href="https://example.com" />

از ابزار Google Search Console برای ثبت هر دو نسخه وب‌سایت و مشخص کردن مناطق هدف استفاده کنید.

همگام‌سازی محتوا

مشابه میزبانی دوگانه، از ابزارهایی مانند rsync یا پایگاه‌داده‌های توزیع‌شده برای همگام‌سازی محتوا بین سرورها استفاده کنید.

اگر محتوای دو نسخه متفاوت است (مثلاً نسخه ایرانی با زبان فارسی و نسخه خارجی با زبان انگلیسی)، اطمینان حاصل کنید که هر نسخه به‌طور جداگانه مدیریت می‌شود.

مثال عملی: فرض کنید وب‌سایت شما example.com است. شما نسخه اصلی سایت را روی سروری در آلمان با آی‌پی 172.67.123.45 میزبانی می‌کنید که برای کاربران بین‌المللی و گوگل قابل دسترس است. برای کاربران ایرانی، یک ساب‌دامنه ir.example.com روی سروری در دیتاسنتر شاتل با آی‌پی 185.143.232.10 راه‌اندازی می‌کنید. کاربران ایرانی از طریق ایمیل یا اس‌ام‌اس از آدرس ir.example.com مطلع می‌شوند. برای اطمینان از همگام‌سازی، از rsync برای فایل‌ها و MySQL Replication برای پایگاه‌داده استفاده می‌کنید. همچنین، تگ‌های hreflang را به سایت اضافه می‌کنید تا گوگل نسخه‌های مختلف را به درستی شناسایی کند.

استفاده از CDN با قابلیت Geo-Routing

یکی از بهترین روش‌ها برای اطمینان از دسترسی جهانی در زمان ملی شدن اینترنت، استفاده از CDN شخصی (شبکه توزیع محتوا) است. CDNهایی مانند کلودفلر نه‌تنها محتوای سایت را در سرورهای متعددی در جهان ذخیره می‌کنند، بلکه می‌توانند ترافیک را بر اساس موقعیت جغرافیایی کاربر مدیریت کنند.

در صورتی که سرور اصلی شما در ایران باشد و فقط در داخل کشور در دسترس باشد، CDN می‌تواند نسخه کَش شده سایت را به کاربران خارجی تحویل دهد، حتی زمانی که سرور اصلی موقتاً از دسترس خارج است.

توجه: برخی از CDNها به دلیل تحریم‌ها ممکن است به دامنه‌های IR یا سرورهای داخل ایران خدمات ندهند. انتخاب سرویس مناسب و پیکربندی دقیق بسیار مهم است.

نحوه پیاده سازی و استفاده از CDN:

از CDN‌هایی استفاده کنید که سرورهایی در ایران یا کشورهای همسایه دارند.

تنظیمات GeoDNS را برای هدایت ترافیک کاربران ایرانی به سرورهای داخلی و کاربران خارجی به سرورهای بین‌المللی اعمال کنید.

اطمینان حاصل کنید که CDN از پروتکل‌های رمزنگاری پیشرفته (مانند TLS 1.3) پشتیبانی می‌کند تا امنیت داده‌ها حفظ شود.

نکته: در شرایط ایران‌اکسس، باید اطمینان حاصل کنید که CDN شما طوری تنظیم شده باشد تا ترافیک از آی‌پی‌های ایرانی را به سرورهای داخلی هدایت کند، در حالی که دسترسی بین‌المللی از طریق سرورهای خارجی فراهم شود.

جمع بندی

دسترسی بین‌المللی به وب‌سایت‌های ایران‌اکسس در شرایط خاص مانند ملی شدن اینترنت، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از فناوری‌های پیشرفته است. با ترکیب راهکارهای سمت سرور (مانند CDN، سرورهای دوگانه، GeoDNS و استفاده از دامنه و ساب دامنه) می‌توان دسترسی پایدار و امن را برای کاربران داخلی و خارجی فراهم کرد. در عین حال، امنیت داده‌ها و زیرساخت‌ها باید در اولویت قرار گیرد تا از تهدیدات سایبری جلوگیری شود.