رک چیست؟ رک سرور (به انگلیسی: Server Rack)، محفظه‌هایی هستند که در شرکت‌های کوچک و بزرگ، سازمان‌ها و دیتاسنترها برای نصب انواع تجهیزات شبکه مانند سرورها، سوئیچ، روتر و سایر موارد استفاده می‌شوند. رک سرورها با عنوان کابینت یا کابین نیز شناخته می‌شوند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بسیار مقیاس‌پذیر، قابل اعتماد و کارآمد باشند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی این که رک چیست و انواع رک بپردازیم. همچنین با مطالعه این مقاله می‌توانید نسبت به مزایا و عملکرد اصلی رک درک بهتری به‌دست آورید.
رک چیست؟
رک سرور یک قاب بسته یا محصور شده است که معمولا از که برای نگهداری، سازماندهی و ایمن‌سازی چندین سرور یا تجهیزات شبکه در یک مکان طراحی شده است. این سرورهایی که درون این طراحی قفسه مانند جای می‌گیرند، با عنوان رکمونت (Rack Mount) نیز شناخته می‌شوند.
سرورهای رک از طراحی افقی و ضخامت کم‌تری نسبت به سرورهای تاور بهره می‌برند و به‌همین دلیل به‌راحتی در رک قرار می‌گیرند. قفسه‌های رک مانند سینی طراحی شده‌اند که تجهیزات را در خود جای داده و قابلیت بررسی و تعویض سریع و راحت را فراهم می‌کنند.
رک یکی از پرکاربردترین آیتم‌ها در بخش سخت‌افزار فناوری اطلاعات است که امکان صرفه‌جویی در فضای نگهداری را میسر می‌کند. معمولا هر رک امکان نصب یک تا هشت سرور را در دسترس قرار می‌دهد.
کاربرد رک در شبکه چیست؟
رک سرورها این امکان را برای بخش عملیات IT شما فراهم می‌کند تا منابع پردازش داده را هماهنگ، محافظت و ذخیره کنید. هنگامی که یونیت‌های سرور خود را در یک رک قرار می‌دهید، شبکه‌ای برای شرکت خود ایجاد می‌کنید که مقیاس‌پذیر و قابل مدیریت است.
اکثر سازمان‌ها ده‌ها رک سرور دارند؛ حتی در برخی از موارد تعداد رک‌ها به صدها عدد می‌رسد. تمام این رک‌ها بخشی از یک شبکه شرکتی هستند و تلاش می‌کنند تا عملیات داده‌ها را در بهترین حالت عملکردی خود حفظ کنند.
هر سرور رک دارای اینترفیس‌های شبکه است که امکان نصب راحت تجهیزات شبکه مانند روتر، مودم، سوئیچ و غیره را میسر می‌کند. برای مثال می‌توانید یک سوئیچ را درون کابینت (کابین) رک نصب و تمام سرورها را به این سوئیچ متصل کنید.
رک سرورها یکی از مهم‌ترین تجهیزات بخش فناوری اطلاعات در کسب‌وکار شما به‌حساب می‌آیند که در بهبود عملکرد شبکه نقش به‌سزایی دارند. در واقع رک سرور نقش یک قاب یا پوشش محافظ را برای تمامی تجهیزات شبکه شرکت و سازمان شما ایفا می‌کند. به‌همین دلیل باید در انتخاب رک سرور و شبکه مناسب، نکات مختلفی را در نظر داشته باشید.
دلایل اهمیت استفاده از رک چیست؟
اما دلیل اهمیت رک شبکه چیست و چرا هر سازمانی که به‌نوعی دارای فضای محاسباتی است باید از این ابزار استفاده کند؟ رک سرورها پرکاربردترین تجهیزات در دنیای فناوری اطلاعات هستند که در شرکت‌هایی با اندازه مختلف استفاده می‌شوند. این تجهیزات نسبت به سایر پیکربندی‌های سرور، مزایای محسوسی را ارائه می‌دهند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
سازماندهی
سرور رک روشی سازمان‌یافته برای نگهداری از چندین سرور و اجزای سخت‌افزاری دیگر را ارائه می‌دهد. یک رک به شما اجازه می‌دهد تا دسترسی و نگهداری تمام تجهیزات مربوط به شبکه را تسهیل کنید.
حفاظت
رک سرورها از تجهیزات شما در برابر گرد و غبار، رطوبت و سایر خطراتی که ممکن است به تجهیزات شبکه آسیب برسانند، محافظت می‌کند. رک سرورها همچنین برای جلوگیری از سرقت یا آسیب دیدن اجزای ارزشمند در بخش فناوری اطلاعات، امنیت بیش‌تری را فراهم می‌کنند.
کارایی
اما واقعا کارایی رک سرور چیست؟ رک سرورها برای به حداکثر رساندن فضا و کاهش مصرف انرژی به شما کمک می‌کنند و اجازه می‌دهند از سخت‌افزار موجود خود بهره بیش‌تری ببرید. آن‌ها همچنین راهکارهای خنک‌کننده کارآمدی را ارائه می‌دهند تا تمامی اجزا در دمای عملیاتی بهینه نگهداری شوند.
صرفه‌جویی در هزینه
استفاده از یک رک سرور در درازمدت با کاهش انرژی مصرفی برای تامین انرژی و خنک‌سازی سخت‌افزارها، به صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری شما کمک می‌کند. این یعنی می‌توانید در قبض برق خود صرفه‌جویی کنید و در عین حال عمر مفید تجهیزات‌تان را افزایش دهید.
سرور یکپارچه و کنترل شبکه
با نه تنها می‌توانید تمام یونیت‌های سرور خود را در یک مکان قرار دهید، بلکه اکثر سرورهای رک قابلیت نصب سوئیچ شبکه را ارائه می‌دهند. با این کار در زمان خود صرفه‌جویی می‌کنید. مدیران شبکه می‌توانند به‌سادگی تمام سرورها را به یک سوئیچ متصل تا به‌سرعت سرورها را عملیاتی کنند.
مقیاس‌پذیری
آیا به ارتقا نیاز دارید؟ آیا باید یونیت‌های سرور بیش‌تری را اضافه کنید؟ با سرورهای رک به‌راحتی این کار را انجام دهید. اکثر یونیت‌ها به‌سادگی درون سینی رک قرار می‌گیرند و با پیچ محکم می‌شوند. برنامه‌ریزی مجدد محل قرارگیری یک یونیت یا اضافه کردن یک یونیت جدید فقط با چند پیچ انجام می‌شود.
راحتی
رک‌ها را می‌توان به‌صورت افقی قرار داد؛ اکثر رک‌ها به‌شما اجازه می‌دهند تا سرورهای رک را در مکانی جمع‌وجور با ارتفاع کم نگهداری کنید. جابه‌جایی سرورهای رک حتی در زمانی که چند سرور درون یک رک نصب شده باشند، آسان است.
انواع رک سرور و شبکه
به‌طور کلی سه نوع رک سرور وجود دارد؛ رک‌های قاب باز، رک‌های با محفظه بسته و رک‌های دیواری.
رک قاب باز
رک‌های قاب باز در واقع شاسی‌های فلزی هستند که ریل‌های نصب را در اختیارتان قرار می‌دهند اما امکان نصب در، پنجره یا محافظ‌های کناری را ندارند. این نوع رک معمولا برای کاربردهایی استفاده می‌شود که برای کنترل جریان هوا یا تامین امنیت فیزیکی تجهیزات، به محفظه بسته نیازی ندارند.
رک‌های قاب باز برای کمد سیم‌کشی شبکه و کاربردهای قاب توزیع که دارای کابل‌کشی با چگالی بالا هستند، بهینه بوده و دسترسی بالا و فضای خالی زیادی را برای مدیریت کابل آسان ارائه می‌دهند. این نوع رک به‌دلیل ساختاری که دارد معمولا به‌صورت ایستاده طراحی شده و برای مراکز بزرگ مانند بانک‌ها استفاده می‌شود.
انواع رک ایستاده
رک‌های ایستاده دارای ابعاد مختلفی هستند که معمولا برای مراکز و سازمان‌هایی که به نصب تعداد زیادی تجهیزات شبکه نیاز دارند، به‌کار می‌روند. دیتاسنترهایی که تعداد بالایی از انواع سرور را میزبانی می‌کنند از این رک استفاده می‌کنند. این رک‌ها اغلب دارای چرخ هستند تا جابه‌جایی آسان‌تری داشته باشند.
رک ایستاده هم به‌صورت قاب باز و هم محفظه بسته در دسترس است. درهای رک ایستاده معمولا از جنس پلاستیک، فلز یا شیشه است و امکان نصب صفحات خالی و فن‌های خنک‌کننده بیش‌تر را در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
انواع رک دیواری
رک دیواری همان‌طور که از نامش مشخص است امکان نصب بر روی دیوار را دارد. در شرکت‌های کوچک و متوسط که امکان اختصاص یک اتاق سرور اختصاصی وجود ندارد، با نصب رک دیواری می‌توان در فضای اشغال شده صرفه‌جویی کرد. همچنین از آنجایی که این رک‌ها در ارتفاعی بالاتر از کف و بر روی دیوار نصب می‌شوند، از برخی جهات امنیت بالاتری دارند.
رک‌های دیواری نیز در دو نوع قاب باز یا محفظه بسته (اصطلاحا کابینتی) در دسترس هستند. یکی از معایب این نوع رک تحمل وزن به‌مراتب کمتر نسبت به رک ایستاده است. اما بعضی از رک‌های دیواری امکان نصب چرخ‌های غلتکی را دارند؛ بنابراین، می‌توانید آن‌ها را بر روی زمین نیز قرار دهید.
اجزای تشکیل دهنده رک چیست؟
هر رک شبکه یا سرور دارای اجزای مختلفی است که با شناخت آن‌ها می‌توانید برای خرید تجهیزات برنامه‌ریزی بهتری داشته باشید.
رکمونت
رکمونت پنلی است که به قاب رک متصل می‌شود و برای نصب سرورها، سوئیچ‌ها و سایر اجزا، اسلات‌هایی را در دسترس شما قرار می‌دهد.
بازوهای مدیریت کابل
این ابزار برای مسیردهی کابل‌ها بین دستگاه‌های مختلف نصب‌شده در رک استفاده می‌شود. بازوهای مدیریت کابل به سازماندهی همه‌چیز کمک و از به‌هم ریختگی کابل‌ها جلوگیری می‌کنند.
پریزهای برق
این پریزها برای تغذی قطعات در رک سرور استفاده می‌شود. پریزها معمولا دارای قابلیت محافظت در برابر نوسانات برق هستند تا به‌این ترتیب سخت‌افزار شما در برابر نوسانات برق ایمن بماند.
فن‌های خنک‌کننده
رک‌های سرور برای نگهداری قطعات در دمای مطلوب و جلوگیری از گرم شدن بیش‌ازحد، به فن‌های خنک‌کننده نیاز دارند. فن‌ها را می‌توان در جلو یا پشت رک نصب کرد تا خنک‌سازی را بهبود پیدا کند.
صفحات خالی
این قطعات فلزی برای پوشاندن شکاف‌های خالی در رک استفاده می‌شود. با کمک این قطعات می‌توان گرد و غبار و ذرات دیگر را از محیط سرور دور نگه دارید و از تمیز و کارآمد بودن فضای کاری مطمئن باشید.
سوئیچ‌های KVM
سوئیچ‌های KVM برای آن دسته از کاربرانی که به چندین سرور نیاز دارند، روشی آسان را برای مدیریت تمام سرورها از یک مکان واحد ارائه می‌دهد.
PDUهای رکمونت
PDU (Power Delivery Unit) در واقع واحد توزیع برق است که برای مدیریت و توزیع برق به اجزای رک استفاده می‌شود.
پیچ‌ها
از پیچ‌ها برای محکم کردن قطعات بر روی رک و نصب ایمن آن‌ها استفاده می‌شود.
پیچ و مهره
برای مونتاژ سرور رک و ایجاد امنیت بیش‌تر از پیچ و مهر استفاده می‌شود.
کابل بند
با استفاده از کابل بندها می‌توان کابل‌ها را منظم نگه داشت و از گره خوردن یا آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری کرد.
اتاق رک چیست؟
اتاق رک یا اتاق سرور مولفه‌ها و سرویس‌های عملیاتی و محیطی را برای راه‌اندازی سرورهای کلاس سازمانی فراهم می‌کند. به‌طور کلی، در یک اتاق رک ممکن است از 10 تا چند صد سرور قرار داشته باشد. سرورهایی که در اتاق رک قرار دارند معمولا شامل اجزای اصلی مورد نیاز برای پردازش داده‌ها هستند و به هیچ نمایشگر یا دستگاه ورودی مجهز نیستند.
تمام این سرورها می‌توانند از طریق یک سیستم مدیر سرور، که معمولا در خارج از اتاق رک وجود دارد، به‌صورت مرکزی قابل دسترسی و مدیریت باشند. اتاق‌های رک عمدتا برای اجرای آن دسته از کاربردهای سازمانی که به منابع محاسباتی عظیم در زمان اجرا نیاز دارند، مانند نرم‌افزارهای بانکی، موتورهای جستجو یا اپلیکیشن‌های شبکه اجتماعی استفاده می‌شوند.
همچنین با خرید VPS مانند سرور مجازی ایران، سرور شما در یکی از همین رک‌های سرور در دسترس‌تان قرار می‌گیرد. بنابراین، تمام خدمات سرور مجازی و سرور اختصاصی، در اتاق سرور اختصاصی مبین هاست در دیتاسنتر میزبانی می‌شوند.
یک اتاق رک برای تامین برق مداوم با راهکارهای بک‌آپ (در موارد قطعی برق)، روشنایی و تهویه مطبوع، طراحی شده است و توسط یک یا چند مدیر سرور نظارت می‌شود. علاوه بر این، در ساخت اتاق‌های رک معمولا تدابیری برای محافظت در برابر زلزله، آتش‌سوزی و سایر بلایای طبیعی در نظر گرفته می‌شود و باید امکان توسعه را در اختیار سازمان قرار دهد.
معتبرترین برندهای رک سرور
در بازار ایران اکثر برندهایی که برای خرید رک سرور و شبکه در دسترس قرار دارد، ایرانی هستند. این برندها محصولات با کیفیت و کارآمدی تولید می‌کنند که از نمونه‌های خارجی کم و کسری ندارند. در ادامه به چند مورد از این برندها اشاره می‌کنیم.
برند اچ‌پی‌آی (HPI) یکی از شرکت‌های مطرح تولیدکننده انواع رک شبکه است که محصولاتش را با استفاده از خط تولید مجهز و بر اساس جدیدترین استانداردهای امنیتی تولید می‌کند. محصولات تولیدی این برند عموما در سه دسته رک لابراتوری، رک ایستاده و رک دیواری در دسترس قرار دارد.
برند اچ‌پی‌اِی (HPA) را می‌توان دومین برند پرتقاضا در بازار ایران دانست که محصولاتش را در دو دسته دیواری و ایستاده تولید می‌کند. رک‌های تولید شده توسط این برند نیز کیفیت بسیار خوبی دارند و حتی به بازارهای جهانی نیز عرضه می‌شوند. اگر به‌دنبال ترکیبی عالی از کیفیت و قیمت هستید، خرید محصولات این برند را در نظر داشته باشید.
برند آماد سیستم از گروه تولیدی آماد سیستم نیز دیگر برند فعال و پرطرفدار در بازار ایران است که رک‌های خود را در مدل‌های ایستاده و دیواری به بازار عرضه می‌کند. به‌لطف بهره‌گیری از ماشین‌آلات پیشرفته CNC و پرسنل ماهر، محصولات تولیدی این برند از کیفیت بسیار خوبی برخوردار هستند.
برند پایا (PAYA) احتمالا بعد از دو برند HPI و HPA جایگاه سومین برند محبوب بازار را به خود اختصاص خواهد داد. رک‌های پایا تحت نظارت غول‌های این صنعت یعنی اچ‌پی و ریتال تولید می‌شود و کیفیتی مشابه با نمونه‌های تولیدی توسط این دو شرکت را ارائه می‌دهد. اکثر رک‌های تولیدی پایا نیز در دو دسته ایستاده و دیواری قرار می‌گیرند و در اندازه‌های مختلف به بازار عرضه می‌شوند.
جمع‌بندی
در این مقاله توضیح دادیم که رک چیست و چه کاربردهایی دارد. این آیتم پرکاربرد در صنعت آی‌تی برای اکثر کسب‌وکارها و شرکت‌های کوچک و بزرگ ضروری به‌حساب می‌آید. رک به سازماندهی سرورها و سایر اجزای سخت‌افزاری شبکه‌های متوسط و بزرگ کمک شایانی می‌کند.
همچنین برای حفاظت از تجهیزات گران‌قیمتی مانند سرورها در برابر گرد و غبار، رطوبت و سایر خطرات محیطی، استفاده از یک رک شبکه یا سرور عاقلانه به‌نظر می‌رسد. رک‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا به شما اجازه دهند از فضای موجود حداکثر استفاده را ببرید و در عین حال به کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر تجهیزات کمک کنند.
سوالات متداول
رک چه اجزایی دارد؟
معمولا در یک رک مواردی مانند ریل‌های مانت، پریزهای برق، بازوهای نگهدارنده مانیتور، پیچ، پیچ و مهره، کابل بند، فن‌های خنک‌کننده و صفحات خالی مشاهده می‌شود. اجزای یک رک معمولا بسته به نوع رک انتخابی متفاوت است.
رک چه انواعی دارد؟
رک‌ها عموما در سه دسته ایستاده، دیواری و قاب باز طبقه‌بندی می‌شوند. رک‌های ایستاده در دو حالت قاب باز و محفظه بسته (دارای در و صفحات در قسمت‌های اطراف) عرضه می‌شوند. رک دیواری برای نصب تجهیزات محدود و دسترسی آسان بر روی دیوار طراحی شده است. رک قاب باز نیز برای سازمان‌ها و دیتاسنترهایی که اتاق سرور مجهزی دارند مناسب است.
