مانیتورینگ شبکه بهمعنای استفاده از نرم افزار مانیتورینگ شبکه برای نظارت بر سلامت و قابلیت اطمینان یک شبکه کامپیوتری است. سیستمهای مانیتورینگ عملکرد شبکه (NPM) معمولا نقشههای توپولوژی و بینشهای عملی را براساس دادههای عملکردی جمعآوریشده و تحلیلشده تولید میکنند.
در نتیجه این نگاشت شبکه، تیمهای فناوری اطلاعات به اجزای شبکه، نظارت بر عملکرد برنامهها و زیرساختهای فناوری اطلاعات مربوطه دید کاملی پیدا میکنند. علاوهبراین، با مانیتورینگ شبکه آنها میتوانند سلامت کلی شبکه را ردیابی و مسائل جدی را شناسایی و در نهایت جریان دادهها را بهینه کنند.
منابع شبکه میتواند بهصورت محلی در یک دیتاسنتر باشد که توسط یک ارائهدهنده خدمات ابری میزبانی میشود و یا بخشی از یک اکوسیستم هیبرید باشد. اما در نهایت تفاوتی ندارد و یک سیستم مانیتورینگ شبکه دستگاههای شبکه که از کار افتادهاند، دچار مشکل هستند و یا بار کاری بیشازحدی به آنها تخصیص یافته است را شناسایی میکند.
بهعنوان مثال، ممکن است پردازندههای سرور بار کاری بالاتر از ظرفیتی داشته باشند، نرخ خطای بالا در سوئیچ شبکه و روترها را مشاهده و یا جهشهای ناگهانی در ترافیک شبکه شناسایی شود. یکی از ویژگیهای کلیدی نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه این است که درصورت مشاهده مشکل عملکردی در تجهیزات مختلف مانند سرور، روتر یا سوییچ، بلافاصله به مدیران شبکه هشدار میدهند.
سیستمهای مانیتورینگ شبکه همچنین برای تجزیهوتحلیل جریان ترافیک و اندازهگیری عملکرد و در دسترس بودن، دادهها را جمعآوری میکنند. یکی از روشهای مانیتورینگ، ردیابی مشکلات عملکردی، گلوگاهها و پیکربندی آستانهها است. بنابراین، درصورتیکه نقضی در آستانه بهوجود آید، مدیر شبکه هشدارهای فوری دریافت میکند.
درحالیکه برخی از آستانهها بهعنوان آستانههای استاتیک ساده شناخته میشوند، سیستمهای مانیتورینگ شبکه مدرن برای تعیین عملکرد عادی در تمام معیارهای شبکه براساس زمان، روز و روزِ هفته از فناوری یادگیری ماشین (ML) استفاده میکنند. سیستمهای مانیتورینگ شبکه مبتنیبر یادگیری ماشین، هشدارهایی را ایجاد میکنند که معمولا قابلیت اقدام بالاتری دارند.
سازمانها معمولا نظارت بر شبکه را در یک مرکز عملیات شبکه (NOC) انجام میدهند. این مرکز دستگاههای شبکه و ارتباطات بین همه وابستگیها را بدون اینکه کاربران نهایی متوجه فعالیت NOC شوند، تحت نظارت قرار میدهد.
چرا مانیتورینگ شبکه ضروری است؟
خرابی شبکه میتواند به اختلال جدی در کسبوکار منجر شود. این یعنی از دست دادن مشتریان، کاهش بهرهوری کارکنان و افزایش هزینههای عملیاتی که برای هیچ کسبوکاری خوشایند نیست. درواقع، 91 درصد از شرکتهای متوسط و بزرگ گزارش دادهاند که از کار افتادن فناوری اطلاعات فقط برای یک ساعت حداقل 300 هزار دلار در ساعت هزینه به کسبوکار تحمیل میکند. علاوهبراین، نیمی از این 91 درصد اعلام کردند که این هزینه به میلیونها دلار میرسد.
سرمایهگذاری در بهترین نرم افزار مانیتورینگ شبکه چه تجاری و چه منبع باز، بهمعنای اتخاذ رویکردی فعال برای حفظ سلامت زیرساخت شبکه و به حداکثر رساندن آپتایم است. درواقع شما بهعنوان یک کسبوکار نمیتوانید منتظر بمانید تا کاربر نهایی مشکلات شبکه را گزارش کند. بهاینترتیب اگر مشتریان شما قصد خرید VPS یا سایر خدمات را داشته باشند، همیشه مطمئن هستید که بهترین تجربه را به آنها ارائه میدهید.
مانیتورینگ زیرساخت این امکان را به شما میدهد تا قبل از اینکه دسترسی به شبکه قطع شود، دقیقا بدانید مشکل شبکه در چه بخشی رخ داده است. بهاینترتیب میتوانید فرصت کافی برای عیبیابی و رفع مشکل را در اختیار داشته باشید. شناسایی و رفع زودهنگام علت اصلی یک مشکل میتواند زمان پاسخگویی را کاهش دهد، رضایت مشتری را بهبود بخشد، در هزینهها صرفهجویی و از اعتبار شرکت محافظت کند.
انواع ابزارهای مانیتورینگ شبکه
بهطور کلی سه نوع اصلی ابزار مانیتورینگ شبکه وجود دارد:
ابزارهای مبتنیبر پروتکل SNMP برای تعامل با سختافزار شبکه و ردیابی بلادرنگ وضعیت و استفاده از منابع مانند آمار پردازنده، مصرف حافظه، بایتهای ارسالشده و دریافتشده و سایر معیارها از پروتکل مدیریت شبکه ساده (SNMP) استفاده میکنند. SNMP در کنار پروتکل WMI مایکروسافت برای سرور ویندوز و کلید SSH برای سرورهای یونیکس و لینوکس، یکی از پرکاربردترین پروتکلهای مانیتورینگ است.
ابزارهای مبتنیبر جریان، برای ارائه آماری در مورد پروتکلها و کاربران، جریان ترافیک را تحت نظارت قرار میدهند. برخی از ابزارها نیز برای شناسایی مشکلات عملکردی بین دو آیپی آدرس، توالی بستهها را بررسی میکنند. این ابزارهای مبتنیبر جریان، دادههای جریان ترافیک را میگیرند و برای پردازش و ذخیرهسازی به انبار مرکزی ارسال میکنند.
راهکارهای مانیتورینگ فعال شبکه بستهها را به شبکهها تزریق میکنند و دسترسی سرتاسری (End-to-End)، زمان رفت و برگشت، پهنای باند، بستههای ازدسترفته، استفاده از لینک و موارد دیگر را اندازهگیری میکنند. با انجام و اندازهگیری تراکنشهای بیدرنگ از دیدگاه کاربر، این راهکارها تشخیص سریعتر و مطمئنتر قطعیها و کاهش عملکرد را امکانپذیر میکنند.
همچنین دو روش برای مانیتورینگ شبکه وجود دارد، عامل و بدون عامل. مانیتورینگ شبکه مبتنیبر عامل شامل نصب یک عامل (یک برنامه یا نرمافزار کوچک) برروی دستگاه تحتنظارت میشود. مانیتورینگ شبکه بدون عامل (با استفاده از پروتکلهای SNMP و SSH) نیازی به نصب ندارد. در عوض، نرمافزار مانیتورینگ شبکه مستقیما در دستگاه تحتنظارت وارد یا Log میشود.
برخی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ شبکه عبارتند از:
PRTG Network Monitor
PRTG یک ابزار جامع نظارت بر شبکه است که طیف گسترده ای از ویژگی ها، از جمله نظارت بر ترافیک شبکه، نظارت SNMP، نظارت بر پینگ و چندین عملکرد دیگر را ارائه میدهد. همچنین این ابزار بسیار مقیاس پذیر است، بنابراین میتوان از آن برای نظارت بر شبکه ها در هر اندازهای استفاده کرد.
این ابزار به دلیل استفاده از پروتکلهایی نظیر SNMP ،WMI ،NetFlow و چند مورد دیگر، از قدرت نظارت و مدیریت شبکه بالایی برخوردار است. علاوه بر این، این ابزار قادر است خطاهای سیستم و اختلالات احتمالی آن را تشخیص دهد و سپس آن را بهطورخودکار به مدیر شبکه اعلام کند.
به دلیل نصب و پیکربندی و روش استفاده ساده از این نرم افزار، یک گزینه بسیار مناسب برای عموم کاربران با هر سطحی از دانش فنی به شمار میرود.
SolarWinds Network Performance Monitor (NPM)
NPM یک ابزار قدرتمند نظارت بر شبکه است که به سهولت و سادگی در استفاده و توانایی بالایی که در ارائه بینش عمیق در مورد عملکرد شبکه دارد شناخته شده است. همچنین طیف گستردهای از ویژگیها، از جمله نقشه برداری توپولوژی شبکه، بهینه سازی شبکه WAN و نظارت بر عملکرد برنامه را ارائه میدهد.
این ابزار امکان تحلیل دادههای بسیار حجیم را فراهم میکند و به کاربران اجازه میدهد تا به سادگی به اطلاعات مهم دسترسی داشته باشند.
پشتیبانی از پروتکلهای SNMP ،WMI ،ICMP و چندین مورد دیگر نیز SloarWinds را به یک ابزار قدرتمند برای نطارت بر شبکه و خطایابی آن تبدیل کرده است.
OpManager
OpManager یک راه حل مدیریت و مانیتورینگ شبکه بسیار کاربردی است که ویژگیها و قابلیتهای نظارتی جامع، تجزیه و تحلیل ترافیک و عیب یابی شبکه را ارائه میدهد.
این ابزار از قابلیتهای پیشرفتهای مانند شناسایی و رفع خطاها و اختلالات، شناسایی نیازهای سیستم و مدیریت حساب کاربران برای تنظیم اطلاعات پیش فرض برای مانیتورینگ شبکه یا سرور برخوردار است.
علاوه بر این میتواند با طیف وسیعی از ابزارهای دیگر مانند جیرا یکپارچهسازی شود. در نهایت این ابزار با ارائه گزارشهای کامل و ساده، به مدیران شبکه کمک میکند تا مشکلات سیستم را به خوبی شناسایی و در کمترین زمان آنها را رفع کنند.
Zabbix
Zabbix یک ابزار رایگان و منبع باز نظارت بر شبکه و سرور است که بسیار قدرتمند و قابل شخصیسازی و انعطافپذیر است و برای نظارت بر عملکرد سیستمهای IT و شبکههای سازمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
با استفاده از این ابزار میتوانید وضعیت سرورها شبکهها و دستگاههای شبکه را بهصورت بلادرنگ مشاهده کنید.
Zabbix میتواند اطلاعات را از سرورهای اختصاصی نظیر سرور اختصاصی ایران، سرورهای ویندوز و لینوکس، دستگاههای شبکه و سرویسهای وب دریافت و ثبت کند. سپس مشکلات و خطاهای موجود در سیستم را به شما اطلاع میدهد تا در اولین زمان ممکن به آنها پاسخ دهید.
این ابزار طیف گستردهای از ویژگیها، از جمله مدیریت و پیکربندی آسان، پشتیبانی از پروتکلهای SSH، تلنت، SNMP و JMX، پیدا کردن دستگاههای شبکه، نظارت SNMP، نظارت بر وب و سیستم اطلاعرسانی ترافیک شبکه یا کاهش پهنای باند با هشدار را ارائه میدهد.
ابزارهای مانیتورینگ شبکه چطور کار میکنند؟
وقتی قرار است از یک ابزار مانیتورینگ شبکه استفاده کنید، اولین قدم این است که تعیین کنید کدام دستگاههای شبکه باید نظارت شوند و معیارهای عملکردی را تعیین کنید. سپس، باید یک فاصله زمانی مناسب بین نظارتها را باتوجه به شرایط درنظر بگیرید. مانیتورینگ روتر، سوئیچ شبکه و سرور معمولا بیشتر انجام میشود، زیرا عملکرد مناسب این دستگاهها برای کسبوکار اهمیت زیادی دارد.
ابزارهای مانیتورینگ شبکه پس از نصب، بهمنظور تشخیص مشکلات احتمالی، شبکه را اسکن میکنند. برای اطمینان از دردسترسبودن هاست، میتوان از روشهای سادهای مانند پینگ استفاده کرد. این روشها در مورد مانیتورینگ دسترسی به فایروال، استفاده از پهنای باند، مصرف منابع، آپتایم و تغییرات غیرمنتظره در ترافیک شبکه میتواند پیچیدهتر باشد.
تمامی روشهای مانیتورینگ شبکه برای اطمینان از توان عملیاتی مناسب، انجام تعادل بار (لود بالانسینگ) و شناسایی نرخ بالای خطا در سوئیچها، روترها، سرورها، فایروالها و سایر اندپوینتها (Endpoint) انجام میشود. برای مثال پس از خرید سرور میتوانید معیارهای عملکردی مختلف آن را تحت نظارت قرار دهید تا عملکرد آن را در بالاترین سطح حفظ کنید.
راهکارهای مانیتورینگ شبکه درصورت مشاهده مشکلاتی که نیاز به توجه دارند، اعلانهای ایمیلی یا پیامکی را برای مدیران شبکه ارسال میکنند. این راهکارها همچنین اعلانهای هشدار را با ابزارهای عملیاتی مختلف فناوری اطلاعات مانند سیستمهای AIOps بهاشتراک میگذارند.
مزایای نرمافزار مانیتورینگ شبکه
مزیت اصلی ابزارهای نظارت بر شبکه، دید ساده و قابل درکی است که نسبت به کل دستگاههای متصل به شبکه و نحوه حرکت دادهها بین آنها بهدست میآورید. سیستمهای مدرن مانیتورینگ عملکرد شبکه اطلاعات پایه را ارائه میکنند که این امکان را به شما میدهد تا بهطور خودکار دادهها را مقایسه و هرگونه کاهش عملکرد شبکه را شناسایی کنید.
مشاهده همه اینها در یک داشبورد گرافیکی بهاینمعنی است که مدیران شبکه میتوانند بهسرعت مشکلات را در هر نقطهای از شبکه مشخص، علت اصلی را شناسایی و تعیین کنند که چه کسی باید آن را برطرف کند.
یک راهکار NPM برای رفع مشکلات عملکردی شبکه به زمان کمتری نیاز دارد. تشخیص زودتر یک مشکل بهاینمعنی است که میتوانید خیلی سریعتر مشکل را عیبیابی و رفع کنید. بهاینترتیب میتوانید در زمان و هزینه صرفهجویی کنید. مانیتورینگ شبکه به کسبوکارها کمک میکند تا با شناسایی و رفع مشکلات قبل از اینکه بر عملیات و مشتریان تاثیر بگذارند، کارایی را بهینه کنند.
این امر به کاهش زمان خرابی کمک میکند و باعث میشود تا کارکنان همیشه به منابع موردنیاز خود دسترسی داشته باشند. علاوهبراین، استفاده از این ابزارها نرخ در دسترس بودن APIها و صفحات وب را افزایش میدهد.
بنابراین، مشتریان شما درصورت نیاز، بلافاصه به آنها دسترسی پیدا میکنند. مانیتورینگ عملکرد شبکه همچنین دادههای تاریخی و امکان عیبیابی مشکلات شبکه موجود را فراهم میکند تا بتوانید از مشکلات مشابه در آینده جلوگیری کنید.
راهکارهای نظارت بر شبکه، ابزارها و قابلیتهای مدیریت قابل اعتماد و انعطافپذیر از جمله قالبهای از پیش پیکربندیشده برای فروشندگان خاص مانند Cisco، Juniper، Arista و Aruba را در اختیار شما قرار میدهند تا مطمئن شوید همهچیز بهخوبی کار میکند. این راهکارها به شما کمک میکند تا استانداردهای صنعت و مقررات دولتی را رعایت کنید.
این راهکار همچنین قادرند به ناهنجاریهایی اشاره کنند که ممکن است نشانههای اولیه از یک حمله سایبری باشد. ابزارهای مانیتورینگ همچنین میتوانند به شما کمک کنند تا معیارهای عملکردی شبکه خود را ردیابی و ارزیابی کنید. این امر به هدفگذاری و بهبود عملکرد کلی شبکه کمک چشمگیری میکند. در نهایت همه راهکارهای مانیتورینگ شبکه به شما کمک میکنند تا به جلو بروید.
سیستمهای مدرن مانیتورینگ شبکه با پشتیبانی از نسل بعدی شبکههای نرمافزاری که برای اجرای برنامههای مدرن استقرار یافتهاند، یک قدم فراتر میروند. این شبکههای جدید و مدرن به روشهای بسیار متفاوتی برای جمعآوری و تجزیهوتحلیل دادههای عملکردی با استفاده از APIها نیاز دارند و درعینحال از روشهای موجود مانند SNMP نیز پشتیبانی میکنند.
پشتیبانی از شبکههای جدید و موجود به عملیات شبکه و تیمهای مهندسی کمک میکند تا فرایند انتقال به شبکههای نسل بعدی را بهدرستی برنامهریزی کنند.
نظارت بر عملکرد شبکه همچنین این امکان را به شما میدهد تا شبکههایی را که در طول زمان در حال تغییر، رشد و پیچیدهتر شدن هستند را ردیابی کنید. با ظهور دستگاههای IoT که به شبکهها اجازه میدهد هزاران دستگاه IoT را بههم متصل کنند، شبکههای IT روزبهروز عظیمتر و پیچیدهتر میشوند.
بهلطف قابلیتهای اتوماسیون در یک ابزار مانیتورینگ شبکه، کار دستی تیم فناوری اطلاعات شما کاهش مییابد. بهاینترتیب، آنها می توانند وقت خود را به پروژههایی که برای کسبوکار حیاتی هستند اختصاص دهند و این یعنی شما از منابع خود به بهترین شکل استفاده میکنید.
تفاوت بین مانیتورینگ شبکه و مانیتورینگ امنیت
خوب است بدانید که مانیتورینگ شبکه با مانیتورینگ امنیت یکسان نیست. سازمانها از مانیتورینگ امنیت شبکه برای محافظت از شبکه در برابر دسترسی غیرمجاز، سوءاستفاده و سرقت اطلاعات استفاده میکنند. در مقابل، یک راهکار مانیتورینگ شبکه در درجه اول برای بهینهسازی در دسترس بودن شبکه و عملکرد کلی آن استفاده میشود.
درحالیکه امنیت هدف اصلی مانیتورینگ شبکه نیست، بهترین ابزارهای مانیتورینگ عملکرد شبکه به شما کمک میکنند تا مطمئن شوید دستگاههای امنیتی شما بهطور موثر کار میکنند. برخی از ابزارهای نظارت بر شبکه شامل یک نرمافزار مدیریت پیکربندی را شامل میشوند که با ارائه تنظیمات کاملا خودکار برای دستگاهها و اینترفیسهای شبکه به بهبود امنیت و قابلیت اطمینان شبکه کمک میکند.
بهرهمندی از دید و درک مناسب نسبت به نحوه عملکرد شبکه میتواند خیلی سریعتر توجه شما را به نشانههای اولیه نقض امنیتی یا حمله جلب کند. هنگامیکه نرمافزار مانیتورینگ شبکه به ناهنجاریهای عملکردی اشاره میکند، تیم فناوری اطلاعات شما میتواند بهراحتی تهدیدات شبکه را شناسایی کرده و به نقض دادهها و سایر حملات رسیدگی کند.